commando: „Vuren" de kans zeer groot is, dat militairen aan het
vuur deelnemen, terwijl zij geen doel voor zich hebben. Naar aan
leiding van het droevig ongeval in den nacht van 18/19 December,
heeft de gewestelijk militair commandant van Atjeh en Onder-
hoorigheden en S. O. K. de patrouilleorder aangevuld en bepaald
dat, indien bij een nachtelijke patrouille aanraking met den vijand
wordt verkregen en vuren gewenscht dan wel noodzakelijk is,
door den patrouillecommandant bij zijn desbetreffend commando
steeds zal worden bepaald, WIE er moeten (mogen) vuren, b.v.:
„Spits pasang"; „gelid kanan (kiri) pasang", enz.
De niet aangewezenen schieten niet.
Het spreekt van zelf dat, indien b.v. de achterspits omverhoeds
wordt aangevallen, het commando tot vuren van den commandant
dier achterspits zal uitgaan.
Dringt de vijand bij een nachtelijke ontmoeting op de brigade
in dan wordt de vijand, indien hij binnen „houwbereik" is geko
men, enkel van den klewang gebruik gemaakt.
Het gebruik van de lampoe center.
Omtrent het gebruik hiervan was door den patrouillecomman
dant bepaald, dat alle maréchaussées, die in het bezit van een
center waren, deze (in den nacht van 18/19 December) mochten
medenemen. Voor het geval, dat aanraking met den vijand werd
verkregen, zouden de groepscommandanten en de brigadecom
mandant hun lampen laten schijnen, doch niet voor dat de patrouil
lecommandant daartoe overging. De maréchaussées mochten in
het uiterste geval („djikalau perloe sekali") van hun centers ge
bruik maken.
Tijdens het vuren op den aanvallenden Atjeher zien we o.a. een
groepscommandant het terrein voor het linker gelid belichten met
een op zijn loop gebonden center.
De brigadecommandant, die aanvankelijk zijn lamp en zijn kle
wang in de rechter hand hield liet, toen hij den aanvallenden voor
hem verschijnenden Atjeher onder vuur nam, zijn lamp, welke
met een touwtje aan een zijner jasknoopen was bevestigd, los.
De panglima, die zijn center liet schijnen voor het rechter
gelid, heeft niettemin 2 schoten op de voor langs dat gelid vluch
tende Atjehers afgegeven.
Duidelijk blijkt wel, dat omtrent het gebruik van de centers
verwarring bestond.
Ook ten aanzien van deze kwestie is de patrouille-order aan
gevuld. „Bij nachtelijke patrouilles c.q. ondernemingen wordt alleen
door de commandanten der drie groepen der brigade van de cen
ters gebruik gemaakt en dan nog alleen op last van den patrouille
commandant. Hij, die centert, vuurt niet mee. (Zie ook V.P.T.L. 74
(1): „Steeds worden lantaarns of fakkels mede genomen, welke
echter alleen op last van den commandant worden ontstoken").
303
