dan ook mislukten aanval op de brug. Hierdoor staat hun opzet
vast". („Opzettelijk nalaten de gevorderde maatregelen van geweld
naar vermogen aan te wenden"; zie art. 132 Ind. W.v.M.S.).
Hieruit blijkt dus dat ook deze hoogleeraar geen „streep wil
zetten onder een merkwaardige jurisprudentie", zooals kolonel
Dormaar en „K" willen doen.
Het vonnis van den Zeekrijgsraad te Soerabaia van 25 April
1934 in zake de Z.P. werd gepubliceerd in de laatste aflevering
van het M. R. T„ nl. deel XXX, blz. 375403.
Enkele geschiedkundige voorbeelden. x)
Vooreerst de houding van Generaal von Manstein in den slag
van Colin, die zich ondanks het bevel om zijn troepen in reserve
te houden, verleiden liet, zijne infanterie tóch in het vuur te bren
gen, zoodat Frederïk de Groote op het beslissende oogenblik over
geene reserves meer beschikte en de slag verloren werd.
Overigens schijnt het betoonen van te groote zelfstandigheid
geen fout van den Pruisischen officier geweest te zijn, eerder het
tegendeel. Bismarck zeide eens De Pruisische officier gaat in
dienst een zekeren dood met de enkele woorden „Zu Befehl" zon
der vrees tegemoet, maar als hij op eigen verantwoordelijkheid
moet handelen, vreest hij de critiek van zijne meerderen en van
de wereld meer dan den dood en zelfs in die mate, dat zijne ener
gie en de juistheid van zijne beslissing door de vrees voor eene
terechtwijzing zeer beïnvloed wordt.
Deze meening bestond ook bij de opperste legerleiding en met
de verandering van taktiek werden ook de onderbevelhebbers
met allen nadruk op de noodzakelijkheid van een zelfstandig oor
deel gewezen. Deze opvoeding had tengevolge, dat in den oorlog
van 1870 het gezegde van Bismarck niet bewaarheid werd. Inte
gendeel, de Russische Generaal Woide 2heeft zelfs getracht de
overwinning van de Duitschers in dien oorlog uit de groote zelf
standigheid van de onderbevelhebbers te verklaren.
Als voorbeelden van ongehoorzaamheid in dezen oorlog wijst
Oberstleutnant van Oertzen op de volgende.
Bij Wörth werd door den Generaal Kirchbach het vechten niet
gestaakt, ofschoon hem daartoe het bevel gegeven was.
De bevelvoering van het eerste Legerkorps door Generaal von
Steinmetz, welke de slag bij Spichern tengevolge had, was met
de bewoordingen en met den zin van de bevelen der opperste
legerleiding in strijd. Zij voerde tot een crisis, die onnoodig was
en die alleen door fouten der tegenpartij weder werd goedge
maakt. Evenzoo valt de aanvoering van het vierde Legerkorps in
330
1) Gedeeltelijk overgenomen uit M. R. T. XX, blz. 598 601.
WOIDE, Ursachen der Siege und Niederlagen im Kriege 1870. Berlijn
E. S. Mittler en Sohn, 1897.
