J. Het Oorlogsjaar 1757. Prag en Kolin, Roszbach en Leuthen.
In het voorjaar van 1757 rekende FRIEDRICH te doen te krij
gen met een Oostenrijksch, een Fransch en een Russisch leger.
Verdeelde hij nu zijn macht in 3 gelijke deelen, elk tegen één
tegenstander, dan zouden waarschijnlijk alle 3 parten verslagen
worden, althans zou nergens een beslissend succes worden ver
kregen. Een combinatie van 2 kleine groepen en één groote was
al niet veel beter omdat de groote toch niet machtig genoeg zou
zijn voor een beslissenden slag, die tot den algemeenen vrede
kon voeren. Daarom besloot hij alles tegen één in te zetten en daar
voor Oostenrijk te bestemmen, wat mogelijk was omdat het Oos-
tenrijksche leger op bereikbaren afstand was, terwijl Russen en
Franschen nog ver verwijderd waren.
En nu beging FRIEDRICH de fout, die hij later zelf erkende,
van niet alle troepen voor den vernietigenden slag te bestemmen,
doch zich door nevengedachten te laten afleiden.
Minstens had FRIEDRICH alle 150000 man veldtroepen tegen
Oostenrijk moeten aanzetten. Dat hij de 6 batns bij het Engelsche
observatiekorps liet, was moeilijk te vermijden; maar dat hij
alleen de 8500 man uit Pommern aantrok, en het inmiddels tot
33000 man versterkte leger van Lehwald in Ostpreuszen liet, is
een bepaalde fout, welke zich ernstig heeft gewroken. Want niet
alleen hebben die 33000 man Ostpreuszen niet kunnen vrijwaren
voor plundering en verwoesting, maar zij zouden in Bohemen met
bijna wiskunstige zekerheid de beoogde vernietigende slag hebben
mogelijk gemaakt, een slag die Ostpreuszen daarna snel terug
gebracht zou hebben.
Dat FRIEDRICH theoretisch volkomen bekend was met de
fout, die hij maakte, blijkt wel uit het Xter Articul van zijn in
1748 geschreven General-Principia vom Kriege enz., waarin het
heet:
278
„Es ist eine alte Regel vom Kriege, und Ich wiederhole solche nur
„hier, dasz wann Ihr Eure Forces theilet, Ihr en detail geschlagen
„werdet. Wann ihr eine Bataille liefern woliet, so ziehet so viele
„Trouppen zusammen als ihr nur immer könnet, denn man kan solche
„niemahlen nützlicher employiren. Diese Regel ist so sicher, dasz
„alle diej enige Generals welche selbige aus der acht gelassen, fast
„jederzeit Ursach gehabt solches zu bereuen
„Die Sachsen wurden bei Kesselsdorff geschlagen, weil sie den
„Printzen von Lothringen nicht an sich gezogen hatten, wie sie es
„hatten thun können. Ich hatte verdienet gehabt bey Soor geschlagen
„zu werden, wann nicht die Habilité Meiner Generals und die Tap-
„ferkeit Meiner Trouppen, Mich von solchen Unglück praeserviret
„hatten. Man wird Mir hierauf sagen, also musz man gar nicht deta-
„chiren? Ich antworte darauf, man musz es zuweilen thun, aber es
„ist allemahl ein sehr delicates Manoeuvre so man nicht anders als
„aus wichtigen Ursachen, und dazu noch sehr a propos, und wenn es
„die Umstande leiden wollen, unternehmen musz.
