517
Vermelding verdient nog, dat het voorgekomen is, dat men de callus heeft
aangezien voor tumorweefsel (sarcoom) en daarvoor tot exarticulatie van
een os metatarsale met de bijbehoorende teen was overgegaan!
In een artikel „Ideeën aangaande chirurgische hulpverleening te velde"
van den Res. Dir. Officier v. Gezondheid Dr. J. C. C. M. Stuyt worden enkele
lezenswaardige beschouwingen gegeven over de groote moeilijkheden, die
zich in het algemeen en in het bijzonder in Nederland in geval van oorlog
zullen voordoen bij het streven chirurgische hulp zoo snel mogelijk te ver-
leenen. Schrijver wijst er op, dat bij de huidige organisatie en uitrusting van
den Geneeskundigen Dienst der Ned. Landmacht in zeer veel gevallen de
afdoende chirurgische hulp te laat zal komen in verband met de fatale
termijn voor de gewonden. Sinds 1925 heeft schrijver een betere organisatie
voor chirurgische hulpverleening bepleit door het inrichten van z.g. vliegende
chirurgische colonnes, bestaande uit een rijdende operatiekamer met auto-
tractie en een volgauto voor eigen personeel, voorraad en het transport
van patiënten. Er volgt dan een uitvoerige beschrijving van een dergelijke
inrichting, zooals schrijver die zich voorstelt. Deze chirurgische eenheden
zouden in de hand moeten zijn van den C. V., die dezelve doet dirigeeren,
daar waar zij noodig zijn. Op een ingerichte Hd. V. kunnen meerdere tewerk
worden gesteld. Het spreekt vanzelf, dat een goed ingericht ziekenhuis te
verkiezen is, maar een patiënt met een buikschot, die te laat aankomt, heeft
geen enkele kans meer, al komt hij in de best ingerichte kliniek ter wereld.
Door den Heer van Os te Doorn, bouwer van de bekende ambulance
auto's werd van het ontwerp van den schrijver een deskundige teekening
gemaakt.
Intusschen is blijkbaar de operatie-auto van den M. G. D. h. t. 1. den
schrijver niet bekend.
In het maandschrift „Luchtgevaarle jaargang No. 12 van 15 December
1934 geeft Dr. H. Peeters een beschouwing over „De bacteriologische oor
log".
Bacteriën hebben altijd een rol van beteekenis in oorlogen gespeeld.
Zoo is uit de Napoleontische oorlogen bekend, dat voor Dantzig ongeveer
1/3 der troepen slachtoffer van besmettelijke ziekten werd. De belegering
van Zaragossa in Spanje eischte 42.000 offers aan typhus en andere besmette
lijke ziekten. In het Duitsche leger bedroeg in 1870/71 het aantal typhusge-
vallen 73.400 met 8787 sterfgevallen. Ook tal van niet-combattanten vielen
aan de besmettelijke ziekten ten offer, vooral ook door het huiswaarts kee-
rende leger, waaronder zich tal van ziektekiemdragers en lichtzieken be
vonden.
Tegenwoordig bestaan voor een aantal ziekten methoden om personen on
vatbaar te maken. Tegen andere besmettelijke ziekten moeten bepaalde
beschermingsmaatregelen worden genomen (b.v. vlektyphusbestrijding be-
teekent systematische kleerluizenbestrijding).
Om den bacteriologischen oorlog naar zijn werkelijke waarde te schatten
dient te worden nagegaan aan welke eischen het „bacteriologische wapen"
zou moeten voldoen. Deze zijn
1. De ziektekiem moet gemakkelijk en op ieder gewenscht oogenblik
in groote hoeveelheid en van voldoende virulentie ter beschikking zijn.
2. De daardoor veroorzaakte ziekte moet plotseling een groot aantal
gevallen veroorzaken, zoodat het getroffen leger daardoor ernstig benadeeld
wordt, of wel de ziekte moet zoo ernstig zijn, dat schrik en ontsteltenis in de
gelederen worden teweeggebracht.
3. De ziekte moet niet gemakkelijk te herkennen zijn, zoodat niet tijdig
maatregelen kunnen worden getroffen ter voorkoming.
4. De geneeskundigen van het leger, dat dit wapen gebruikt, moeten
over een methode van onvatbaarmaking of bescherming beschikken, die bij
de artsen van den tegenstander onbekend is.
