clie met het bij Leuthen verslagen Oostenrijksche leger in |Kö-
nigsgratz staat!
En nu 's Konings strategische manoeuvre, de basis van zijn
veel (ook door von Clausewitz) veroordeelden veldtocht van 1758:
Hij marcheert van Landeshut over Schweidnitz, Neisze naar
Troppau Daun begrijpt er niets van, wat dat nu weer te be-
teekenen heeft. In Troppau gaat FRIEDRICH plotseling Zuid-
westwaarts naar Olmütz, een sterk bezette en goed verdedigde
■Oostenrijksche vesting, de eenige op den weg naar WienAls
nu Olmütz snel valt, en er is geen enkele reden om aan te nemen
dat waar Schwerin de plaats indertijd in één dag veroverde, het
nu heel moeilijk zal wezen, is de weg naar Wien open. En dan
blijft geen Oostenrijker in Preuszen en Duitschland en vloeit
alles terug om de hoofdstad te dekken; of wel Daun levert slag,
en dan ziet FRIEDRICH wel kans om dien slag beslissend te
doen zijnwaarop HEINRICH met zijn troepen Bohemen binnen
valt, Prag belegert en neemt
En was dit plan, tegenvallers voorbehouden, niet logisch en uit
voerbaar, en beloofde het niet groote voordeelen
Het was niet voorzichtig genoeg, het was een waagstuk, zeggen
de critici
A la bonne heure Maar wees eens voorzichtig als de vijanden
van alle zijden dreigen, als men zeker weet dat Daun zal uit
wijken als men hem rechtstreeks tegemoet treedt, en als de
Russen reeds Brandenburg bedreigen! 2)
411
„abzuhalten". En in dit verband wil ik het XXVter Articul van FRIE-
DRICH's General-Principia citeeren:
„Ob es nöthig und rathsam sey, dasz ein commandirender General, Krieges-
„Rath halte.
„Der Printz Eugene pflegte zu sagen, dasz so offt ein General keine Lust
„hatte etwas zu unternehmen, kein besseres Mittel deshalb sey, als einen
„Krieges-Rath halten; Dieses ist um so mehr wahr, als die Erfahrung zeiget,
„dasz der mehreste Theil derer Stimmen bey einen Conseil de Guerre, alle-
„zeit vor die Negative ausfallen. Ein General welchen der Souverain seine
„Trouppen anvertrauet, musz durch sich selbst agiren, und das Vertrauen
„Welches der Souverain in der Merite dieses Generals setzet, authorisiret ihn,
„dasz er die Sachen vor sich und nach seiner Einsicht mache; Uedem wird
„das Secret so im Kriege nothwendig ist, niemahlen bey einen Conseil de
„Cuerre observiret. Inzwischen glaube Ich, dasz ein General, welchen auch
„ein Subaltem-Officier, einen guten Rath giebet, davon profitiren musz,
„allermassen ein rechtschaffenes Mitglied des Staates, wenn es auf den
„Dienst des Vaterlandes ankommet, sich selbst vergisset, und auf das wahre
„Wohl der Sachen siehet, ohne sich zu embarassiren, ob dasjenige so ihn
„dahin leitet, von ihn selbst, oder von einen andern komme, dafern er nur
„sonst seinen guten Endzweck dadurch erreichet."—
J) Men volge de operatie op Kaart Donaulanden van de Bos-atlas. Lan
deshut ligt in het Reuzengebergte in Silezië tusschen Waldenburg en
Hirschberg.
2) Zie Von Bernhardi, Band I, blz. 221 e.v.
