recht later als docent of examinator der school (twee streng ge
scheiden functies!) op te treden. De eminentste geleerden, die
Frankrijk in de vorige eeuw heeft voortgebracht, zijn aan de Ecole
Polytechnique gevormd: mathematici als Cauchy, Hermite Poin-
caré, Dupin, Poncelet, Chasles, Liouville, Poisson, Poinsot,
Painlevé, physici en chemici als Carnot, Arago, Fresnel, Malus,
Regnault, Biot, Dulong, Petit, Gay-Lussac, de Becquerels zijn
polytechnicien geweest. Hun buitengewone aanleg of genialiteit
kon zich door het onderwijs aan het roemrijke instituut ten volle
■ontplooien.
Over de inrichting der school, de verdeeling van den studietijd
(in hoofdzaak zelfstudie aan de hand van een uitgebreide biblio
theek) enz. zou nog heel veel op te merken zijn; men zou er stof
voor een afzonderlijk artikel uit kunnen putten.
Dat de school ook eminente legeraanvoerders heeft opgeleverd,
moge blijken uit het feit, dat er uit haar gelederen acht maarschal
ken zijn voortgekomen (evenveel als de school te St. Cyr heeft
voortgebracht). Het zijn de maarschalken Le Boeuf, Bosquet,
Mannoury, Foch en Fay olie van het wapen der artillerie, Vaillant,
Niel en Joffre van het wapen der genie. Terecht voert de school
■dan ook in haar vaandel het illustere devies „Pour la patrie, les
.sciences et la gloire".
Ook moeten we de verleiding weerstaan een korte schets te
geven van het leven van den man, die terecht ,,le père des poly-
techniciens" wordt genoemd, Gaspard Monge. (1746-1818). Deze
heeft met vooruitzienden blik het leerplan in groote trekken ge
concipieerd, heeft de school meermalen moeten verdedigen, als
bij de wisseling van regiem de republikeinsche geest der leerlingen
botste tegen de regeeringsopvattingen, heeft als docent door zijn
meesleepend onderwijs meer dan iemand anders tot de glorie der
inrichting bijgedragen en is door zijn intense belangstelling in het
wel en wee der leerlingen hun aller toegewijde steun geweest.
„Son amour pour les élèves était légendaire. C'est lui qui sauva
Biot, Malus et d'autres, compromis dans l'insurrection du 13 ven-
demiaire an IV. Lorsqu'en 1805 on supprima la solde des élèves
et qu'on les obligea a payer une pension, lui, qui avait connu la
pauvreté, donna son traitement de professeur pour payer la pen
sion d'élèves peu fortunés; il y consacra plus tard sa pension de
retraite."
Monge is na den val van Napoleon in ongenade gevallen. Men
verhinderde zelfs de school in 1818 aan zijn begrafenis deel te
nemen. De leerlingen, die over zoo'n kleinzielige houding hevig
gebelgd waren, hebben zich echter den eerstvolgenden uitgaansdag
en corps naar het kerkhof Père-Lachaise begeven om den grooten,
onbaatzuchtigen man de laatste eer te bewijzen.
Van Monge's wetenschappelijk werk moeten we alleen vermel
den, dat hij de grondlegger is geweest van de beschrijvende meet-
459
