projectiel, ook op den langen duur van den oorlog, waarbij men
aan knallen en ontploffingen gewend raakt, zich voor een volgend
handgemeen nog effectief doen gevoelen op een afstand van 3 a 4
meter rond het springpunt. 1) Om ten volle profijt te trekken van
de uitwerking zal het raadzaam zijn te zorgen, dat men, waar
mogelijk, niet voorbij het doel werpt. Een achter den vijand ge
worpen granaat mist nl. de belangrijke elementen, die gelegen zijn
in het zien van de vlam, de rook en de opgeworpen aarde, ter
wijl tevens van zulk een springer een opjagend effect zou kun
nen uitgaan in de verkeerde richting
3. Tijdbuis contra schokbuis.
De uitwerking van een offensieve handgranaat, ook de mo-
reele, is dus zeer plaatselijk. In verband hiermee kan men zich
afvragenhoe zorgt men, dat de granaat dan ook werkelijk in
of zoo dicht mogelijk bij het doel springt Oppervlakkig be
schouwd antwoordt men hierop men moet de granaat natuur
lijk zuiver gooien, daar men het anders wel kan laten. Inderdaad
is zuiver gooien het voornaamste. Doch er zijn ook nog andere
factoren, die het antwoord op de opgeworpen vraag beïnvloeden.
Allereerst moet men zorgen, dat het levende doel niet kan
wegloopen. Gesteld men werpt een handgranaat met een tijdbuis
naar een tegenstander. De tijdbuis brandt bv. één seconde langer
dan de vluchttijd duurt. In die eene seconde heeft men tijd ge
noeg om zich te dekken of nog een heel eind weg te komen. Schrij
ver heeft een Franschman ontmoet, die zijn leven er aan had te
danken, dat de Duitschers hem op die wijze met een tijdhandgra-
naat hadden bevuurd. En dit zal wel niet het eenige voorbeeld
zijn.
Ook kan een tijdhandgranaat, die wat betreft worpafstand
en richting juist is geworpen in den tijd, dat het buisje langer
brandt dan de vluchttijd nog een heel eind doorgaan, zoodat het
doel eigenlijk niet eens behoeft weg te loopen.
Men zal mij wellicht tegenwerpen, dat het bij een goede opleiding
behoort den worp en den tijd, dat de handgranaat na de ontsteking
van het buisje nog in de hand blijft, zoodanig te leeren afmeten,
dat het doel op de gewenschte wijze wordt bereikt. Theoretisch
is in deze richting wel succes te behalen, doch ik betwijfel toch
556
J) Het is interessant de uitspraak te citeeren van een gewezen Fransch
Officier, die eens tegenwoordig was bij het werpen van scherpe handgranaten.
Hij zeide
„Votre grenade est beaucoup plus efficace que la nótre", en meende dit
vooral op grond van het feit, dat er een schokbuis bij was toegepast, alsook
om de grootte der lading en de zwarte rook. De Fransche granaten zouden
nl. witte rook hebben, hetgeen door hem van minder waarde werd geoor
deeld dan de (meestal ontstane) zwarte rook onzer handgranaat.
