Maar eindelijk kwam Daun dan toch met 75000 man in bewe
ging; zijn plan was om zich met de Russen te vereenigen bij
Krossen om daarna gezamenlijk FRIEDRICH aan te vallen. Of
eigenlijk was het dat ook niet heelemaal; want Daun wilde liever
de Russen alleen voor die affaire laten opdraaien. En daarom
rukte hij op 6 Juli met zijn leger niet verder op dan tot ten N.
van Görlitz en betrok FRIEDRICH op 10 Juli een legerplaats
tegenover hem.
Twee detachementen had Daun uitgezonden, één van 20000 man
onder Hadik en één van 16000 man onder Laudohn; en vooral het
•eerste wilde FRIEDRICH in de kijker houden met 't oog op moge
lijke ondernemingen tegen Berlin.
Op aandringen van Wien en Versailles was de Russische Beer
■dit jaar eerder dan anders uit zijn winterslaap ontwaakt; en onder
bevel van Soltikoff trokken 100000 man, waarvan 25000 Kozakken,
begin Juni over de Weichsel naar Posen. En nu kwam het er voor
den Koning op aan om zekerheid te krijgen of de Russen naar
Berlin gingen of wel zich wilden vereenigen met Daun.
Daarom beval hij General Wedell om de Russen aan te vallen;
voor welk doel hij dezen generaal tot „dictator" benoemde en hem
een speciale instructie gaf; al welke plechtigheden slechts dienden
omdat Wedell de jongste luitenant-generaal van het leger was en
hem aldus een behoorlijke positie werd geschapen.
521.
Omtrent die veldartillerie schreef de Koning nog in zijn Testament
van 1768, Uitgave Von Taysen blz. 8, het volgende „Outre ce pro-
„digieux nombre de canons, nous avons une artillerie légere d'un
„usage admirable, si on l'emploie a propos. Elle consiste dans 20 pièces
„de 6 (livres. SI.) „et 4 obusiers. On choisit de bons chevaux pour
„leur attelage, et tous les artilleurs qui servent ces canons sont mon-
„tés sur des chevaux polonois. Un capitaine et deux subalternes y
„sont annexés. Ce canon se transporte comme le vent, et en moins
„d'une minute, vous avez une batterie dressée sur le lieu que vous
„désignez." x)
De „Instructie van Juli 1759" luidde als volgt:
1. alle Wagens So fort von der Armée abzuschaffen und es auf den
hieszigen fuhs, der den General Wedel bekannt ist, zu halten.
2. vohr das brodt zu Sorgen und Solches aus glogau oder Cüstrin
bei zu Schaffen.
Nu ik toch over de artillerie schrijf, kan ik ook wel even citeeren,
wat FRIEDRICH in zijn Testament Politique van 1752, blz. 88, vermeldde
over de aan de artillerie-officieren te stellen eischen
„Je ne répète point ce que j'ai dit sur le choix des officiers. Ceux de
-,,1'artillerie doivent surtout avoir étudié le génie et se sevrer du caprice
„attaché a tous les artilleurs de l'Europe, qui est de faire les difficiles mal
„a propos." (waarvan het laatste gedeelte vrij vertaald luidt„en zich ont
houden van de zondert é'e gewoonte, eigen aan alle artilleristen in Europa,
,,om op ongelegen oogehoiikken bezwaren te maken").
Geef daarop nu als oud-artillerist eens commentaar op!
