„er den Hadik disseit. Indessen so glaube, dasz wann Laudohn nach
„Berlin wollte, solchen könnte er unterwegs attaquiren und schlagen.
„Solches, wor es gut gehet, giebt dem Unglück einen Anstand und
„halt die Sachen auf. Zeit gewonnen ist sehr viel bei diesen despara-
„ten Umstanden.
„Die Zeitungen aus Torgau und Dresden wird ihm Coeper, mein
„Sekretar, geben. Er musz meinem Bruder, den ich Generalissimus
„der Armee declariret, von allem berichten.
„Diese Unglück ganz wiederherzustellen gehet nicht an indessen,
„was mein Bruder befehlen wird, dasz musz geschehen. An meinen
„Neveu musz die Armee schwören.
„Dieses ist der einzige Rat, den ich bei denen unglücklichen Um
standen im Stande zu geben binhatte ich noch Ressourcen, so
„ware ich darbei geblieben."
Maar reeds in den avond van den 13den waren weder 23000
vluchtelingen vereenigd.
FRIEDRICH's wanhoop duurde bijna 4 dagen want op den
vierden dag schreef hij het volgende briefje
,,My dear Major-General von Wunsch.
„Your letter of the 16th to Lieutenant-General Von Finck punc
tually arrived here and for the future, as I am now recovered from
„my illness, you have to address your Reports directly to Myself."
F.
(Carlyle, a.b., Vol. VIII, p. 167).
Nu FRIEDRICH bemerkte dat de Russen hun succes van
Kunersdorf niet verder uitbuitten, keerde zijn zelfvertrouwen
weer terug hij ordende zijn 23000 man, trok de groep von Kleist,
die tegenover de Zweden stond aan, liet treinen en geschut uit
Berlin komen en vatte weer moed, al besefte hij dat slechts een
wonder hem nog kon redden. Langzaam trok hij terug naar
Fürstenwalde (tusschen Berlin en Frankfurt aan de Spree).
Soltikoff bleef rustig bij Frankfurt, Daun bij Priebus, HEINRICH
bij Schmottseifen en Sagan, en in Sachsen en Silezië bleven
slechts de garnizoenen achter.
In de 14 dagen welke op Kunersdorf volgden bepaalde de actie
van Preuszen's vijanden zich tot een levendige gedachtenwisseling
tusschen Daun en Soltikoffwaarbij Daun met alle mogelijke
en onmogelijke middelen probeerde om de Russen weer in actie
te brengen (uiteraard zonder zelf in actie te moeten komen).
Maar Soltikoff voelde daar weinig voor Na U, Maarschalk Wij
hebben onze twee overwinningen behaald nu is 't Uw beurt
Maar ten slotte besloot Soltikoff dan toch om tegen 1 September
naar het Zuiden te komen om Daun te helpen bij de verovering
van Silezië, onder voorwaarde, dat Daun voor de verpleging van
de Russen zou zorgenwat Daun accepteerde, maar onmogelijk
kon nakomen, omdat daartoe de transportmiddelen niet reikten.
525
