Russen verder te laten bewaken door Generaal Von der Goltz
met 12000 man en HEINRICH met de rest van zijn leger naar
Breslau te roepen. Hetgeen gebeurde, maar tevens HEINRICH's
„ziekte" ten gevolge had, een „ziekte", welke gedurende den
geheelen veldtocht, ondanks FRIEDRICH's aandringen op herstel,
niet meer genas.
De Koning had nu 50000 man, en begreep beter dan wie ook,
dat hij nu gebruik moest maken van den moreelen indruk, welke
Laudohn's nederlaag had teweeggebracht. En een maand lang joeg
hij de drie Oostenrijksche groepen: „continual changes of position,
„vying in inaccessibility with your own; threatening your meal-
„wagons; trampling on your skirts in this or the other dangerous
„manner; marching insolently up to your very nose, more than
„once, and confusing your best schemes." Carlyle, Vol. IX, p. 58.
Overigens een oorlogsmethode welke allerminst naar 's Konings
smaak was!
Gelukkig kreeg hij gunstige berichten omtrent de tweede bele
gering van Kolberg (versterkt Oostzeehaventje) door 15000 Russen
en 40 oorlogsschepen gesteund door een machtige belegeringsar
tillerie. Het plaatsje werd verdedigd door den ouden Oberst Heyde,
werd door de Russen 24 dagen lang gebombardeerd, en daarna
ontzet door General Werner met 5000 man van de groep Goltz: die
met zulk een kracht aanviel, dat zelfs alle 40 oorlogsschepen de zee
in vluchtten, bang dat de Preuszische huzaren ook hen zouden
nemen.
En nu vonden Daun en Soltikoff samen een reddingsmiddel uit:
een raid op Berlin, welke door 20000 Russen onder Czernischew en
1500 Oostenrijkers onder Lascy zou worden uitgevoerd. Den 3en Oc
tober waren zij voor Berlin, waar de oude Rochow, befaamd van
den raid van 1757, nog steeds het bevel voerde over zijn 1200
invaliden, doch nu bevrijd was van de zorgen voor de Koninklijke
Familie, die met de Kas en de belastingboeken reeds in Magdeburg
was. Bovendien waren tal van reconvalescenten uit den Slag bij
Kunersdorf in Berlin, onder wie General von Seydlitz en nog eenige
andere generaals, die elk voor zich met een deel der invaliden de
verdediging van één der stadspoorten op zich nam. Prinz EUGEN
VON WÜRTEMBURG liet de Zweden los en snelde met 5000 man
ter hulp, terwijl 9000 man van Hülsen uit Sachsen aanrukten maar
wat beteekenden 14000 man tegen de 35000 Verbondenen Om
daarom de stad te sparen voor plundering gingen zij terug tot Span-
dau en werd Berlin op 9 October aan de Russen overgegeven, die
iets eerder waren dan de Oostenrijkers voor welk feit Lascy
wraak nam op de onverdedigde stad. Drie lange dagen heerschte
Lascy als een beest in Berlin, slechts geremd door de Russen,
die hem onder meer beletten om het Lager Haus te vernielen.
Op 11 October kwam toen het bericht „Der König kommt
Waarop alles .in een handomdraaien weer in orde kwam (behalve
641
