De inlichtingen, die de legerarts op deze wijze ontvangt en,
voor zoover hij dit noodig oordeelt, aan de gezondheidscommissie
verstrekt, zijn van directen en indirecten aard. Direct, voor zoo
ver het betreft met zekerheid gestelde clinische diagnosen, het
geen bij vele ziekten te velde wel moeilijk zal zijn.
Belangrijke gegevens kunnen echter ook langs indirecten, nl.
statistischen weg worden verkregen.
In den wereldoorlog is gebleken dat bij te velde staande troe
pen het ziektecijfer een zeer betrouwbare maatstaf is voor de
beoordeeling van den hygiënischen toestand. Ervaring heeft ge
leerd, dat een ziektegetal van 0.3 der sterkte toelaatbaar is.
Zoodra de dagelijksche opname aan zieken in ziekeninrichtingen
te velde bij eenig troependeel boven deze 0.3% stijgt, is dit een
bewijs, dat er aan de hygiënische organisatie van het betreffende
onderdeel iets hapert.
Ieder opnamepercentage boven dit getal, was een waarschu
wingssignaal van de aanwezigheid van een te voorkómen ziekte
oorzaak, of van het begin van een epidemie. Het was opmerkelijk,
hoe gevoelig deze reactie was voor de bepaling van de hygiënische
toestanden in onderdeelen te velde.
Pas aangekomen divisies vertoonden in den regel een hooger
dagelijksch opnamecijfer, soms zelfs tot 1 Doch zoodra de
sanitaire maatregelen krachtig werden doorgevoerd, daalde dit
cijfer al spoedig tot of beneden de 0.3
Doch nog op andere wijze kunnen inlichtingen en nu wel zeer
directe worden verkregen, nl. door de veldlaboratoriumafdeeling.
In den loop van het vorig jaar werd door mij in opdracht van
den Inspecteur M. G. D. een plan ontworpen voor de samenstel
ling van een geneeskundig veldlaboratorium. Met de uitvoering
van dit plan, dat door den Inspecteur werd goedgekeurd, moest
worden gewacht, tot de benoodigde utensiliën bijeen waren. Daar
deze thans grootendeels zijn gearriveerd, zal binnenkort met de
uitvoering kunnen worden begonnen. Zonder in te gaan op details,
wil ik de samenstelling en werkwijze van het veldlaboratorium,
zooals ik mij die denk, in het kort uiteen zetten.
Het geneeskundig veldlaboratorium bestaat uit 3 afdeelingen,
resp.: voor clinisch, chemisch, parasitologisch en bacteriologisch
onderzoek. Het voornemen is, het geheel te monteeren in een
auto. De eerste beide afdeelingen kunnen onder een medegevoerde
tent worden opgesteld, waar tevens het bereiden der voedings
bodems en het reinigen van glaswerk en utensiliën geschiedt. De
vrijkomende plaats in den auto dient als werkruimte voor de bac
teriologische afdeeling, die dus in den auto gemonteerd blijft.
Waar zulks mogelijk is, zal het veldlaboratorium in een daartoe
geschikte woning worden opgesteld, waartoe ook het materieel
706
