Het was een klap, die voor FRIEDRICH hoogst onverwacht
kwam. Hij verzocht daarom Czernischew om nog drie dagen te
blijven, zuiver als geallieerde, zonder te vechten, doch onder voor
waarde van strengste geheimhouding tegenover Daun. En Czer
nischew, die FRIEDRICH hoog waardeerde, en op deze wijze een
conflict kon voorkomen, stemde toe, hoewel hij wist, dat hij hier
mede zijn hoofd waagde. In den morgen van 22 Juli marcheerde
hij af, vol bewondering voor wat hij op 21 Juli bij Burkersdorf
had gezien.
Den 7 Augustus begon het beleg van Schweidnitz, dat door
12000 man onder General Guasco zeer hardnekkig werd verdedigd,
en eerst 9 October viel.
In Sachsen besloot Prinz HEINRICH den Zevenjarigen Oorlog
door in den Slag bij Freyberg het versterkte Reichsarmee op den
29 October te verslaan.
Den 24 November 1762 werd een alg'emeene wapenstilstand ge
sloten, welke op 1 Maart 1763 werd gevolgd door den Vrede van
Hubertusburg.
FRIEDRICH ontruimde Sachsen en behield Sileziëgansch
Europa was verarmd
Aan dooden eischte de Zevenjarige Oorlog 853000 man, waar
van 180000 Preuszen de Preuszische bevolking was met 500000
hoofden afgenomen. (Getallen, welke vergeleken met de totalen
van den Wereldoorlog 1914/18 niet uitzonderlijk hoog schijnen,
maar die, de verhouding der leg'ersterkten en der bevolkingstota
len toen en thans daarbij in aanmerking genomen, schrikbarend
hoog zijn).
P. Slot.
I define him to myself as hitherto the Last
of the Kings ;-when the Next will be, is a
very long question
Carlyle.
Als slot wil ik nog citeeren, hoe Carlyle (Deel IX, biz. 251 de fi
guur van dezen grooten Vorst ziet
„Prussia has defended itself against overwhelming odds,brave
„Prussia but the real soul of its merit was that of having meri-
,,ted such a King to comand it. Without this King, all its valours,
„disciplines, resources of war, would have availed Prussia little.
„No wonder Prussia has still a loyalty to its great Friedrich, to its
„Hohenzollern Sovereigns generally. Without these Hohenzollerns,
„Prussia had been, what we long ago saw it, the unluckiest of
„German Provinces and could never have had the pretension
„to exist as a Nation at all. Without this particular Hohenzollern,
„it had been trampled out again, after apparently succeeding. To
„have achieved a Friedrich the Second for King over it, was Prus
sia's grand merit.
744
