kostbaar artikel voor de centrale mogendheden en steriliseeren
door warmte kwam daarom voor de handschoenen niet in aanmer
king, omdat zij hierdoor te gauw stuk gaan. In opdracht van mijn
chef, Prof. Demmer, heb ik een methode gezocht, die een goede
sterilisatie van de handschoenen verzekerde, zonder dat hun
levensduur door warmte verkort werd. De methode is vastgelegd
in een publicatie „Handschuhsterilisation im Felde" en wordt nu
nog met succes aan de Weensche hospitalen toegepast.
Om te opereeren heeft men echter niet alleen instrumenten en
licht noodig, maar ook een tafel. Als operatietafel werd door ons
het Oostenrijksche veldmodel gebruikt, dat klein opvouwbaar is
en een goed te gebruiken operatietafel geeft. Een dergelijk model
heb ik naar Indië meegenomen en, na aanbrengen van kleine
veranderingen, nog altijd in gebruik. De afbeeldingen 18 geven
een goed denkbeeld van de verschillende gebruiksmogelijkheden,
die deze tafel toestaat. Belangrijk is de Trendelenburgstand en
verder de combinatie met een vastschroefbaren bekkensteun tot
extensietafel voor bekkenverbanden en gipsverbanden aan de
onderste extremiteit. Vooral deze combinatie is uiterst belangrijk
voor het opereeren en verbinden van gecompliceerde fracturen.
De beenhouders, die op afb. 2 te zien zijn, werden door de firma
Esterlus in Weenen, die ook de tafel maakt, op mijn aanwijzing
aangebracht. In de oorlogsuitrusting van het Oostenrijksche leger
waren beenhouders niet opgenomen, doch deze zijn bij urologische
operaties en eventueel bij gynaecologisch ingrijpen, dat ook in het
gebied van actie kan voorkomen, hoog noodig. De burgerbevolking
blijft in het algemeen ook bij een actie op haar plaats wonen, als
zij niet met geweld geëvacueerd wordt. In zoo'n geval is de mili
taire chirurg verplicht, aan de burgerbevolking hulp te verleenen
en dus ook aan vrouwen.
De vermoeide en meestal hongerige soldaat heeft niet veel
verdoovende middelen noodig, om in aan anaesthetischen of nar-
cotischen toestand te komen. Aether, het nog altijd souvereine
narcoticum van de vredespraktijk, is voor het gebruik te velde
wegens de groote hoeveelheden, die noodig zijn, de vluchtigheid en
het gevaar van ontploffing practisch niet bruikbaar. Onze afdeeling
werkte daarom uitsluitend met chloroform, dat bij veldsoldaten,
dus jonge en gezonde menschen, gegevenkon worden, zonder de ge
vaarlijke complicaties te veroorzaken, die dit middel zijn slechten
naam hebben gegeven. Het is zelfs mogelijk, een analgetisch sta
dium met enkele druppels chloroform te bereiken. Deze roes lijkt
veel op de klassieke cloraethylroes en veroorzaakt ook geen lange
nasiaap. De moderne intraveneuse of rectale narcotica zijn veel te
ingewikkeld in gebruik, hun doseering te tijdroovend en hun na-
slaap te lang, zoodat zij voor de oorlogschirurgie niet in aanmer
king komen.
Hoe noodig de mobiliteit en beperktheid van het materiaal in
810
