tereigenschappenen dat vooral om degenen, die slechts zijn
veldtochten bestudeerden, en dus natuurlijk de grootste bewon
dering hebben voor zijn weergaloos brein, zijn ontembare energie
en zijn wonderbaarlijke soepelheid, ook de keerzijde der medaille
te toonen.
Is Friedrich II de Koning bij de Gratie Gods geweest, die uit
dien hoofde zijn land tot grootheid opvoerde, dan is als tegenstel
ling NAPOLÉON de immigrant, beheerscht door toomelooze eer
zucht, heerschzucht en energie, voor wien het land slechts tot mid
del heeft gediend om zijn doel, de eigen glorie, te dienen, waarbij
hij dat land heeft geleid naar ongekende macht en hoogte, om het
daarna uitgeput te zien terugvallen in bittere armoede en
ellende.
Z ij n mateloos egoïsme.
„Pendant les treize dernières années de son existence politique,
„et d'après des calculs exacts, Buonaparte a coüté par jour, a la
„France, neuf cent trente-six citoyens la perte a dü être bien plus
„considérable encore pour les divers peuples qui ont été en guerre
„avec nous de sorte que ce n'est pas exagérer que de dire qu'un
„million d'hommes ont perdu la vie tous les ans, pour satisfaire
„l'ambition d'un seul homme." 1)
Nooit is NAPOLÉON in staat geweest om de belangen eener
zaak, de belangen van Frankrijk, boven die van zijn persoon te
stellen eerzucht en eigenbelang gingen bij hem boven alles. Nooit
heeft hij Frankrijk liefgehad het land, dat hij „sa maitresse"
noemde, die zoo aan hem hing, dat zij hem haar geld en haar bloed
offerde.
Na den zeeslag bij Aboukir Aug. 1798, waarbij de Fransche
vloot werd vernietigd, zoodat van door hem gedroomde successen
als die welke Alexander de Groote had behaald geen sprake meer
kon zijn, liet hij zijn leger in Egypte in den steek, ging met zijn
gevolg aan boord van een fregat onder voorwendsel een tocht
naar Neder-Egypte te ondernemen en keerde naar Parijs
terug. Eerst eenige dagen na zijn afvaart kreeg generaal Kléber
mededeeling, dat hij het bevel moest overnemen. 2) Hoe men deze
zaak ook draait of keert, NAPOLÉON was niet door het Directoire
teruggeroepen en deserteerde dus feitelijk als aanvoerder van een
leger. De waarheid is hier waarschijnlijk, dat hij van zijn broeder
Joseph had vernomen, dat in het Directoire verdeeldheid heerschte;
en nu meende hij in Parijs zijn persoonlijke belangen beter te kun-
842
M.C. als voren, blz. 46.
Friedrich M. Kircheisen. NAPOLEON I, in zwei Banden, Berlin 1927.
Band I, blz. 209 e.v.
