ieder gewild moment in een bepaalden stand worden gefixeerd,
ten einde den onderwijzer in de gelegenheid te stellen, de hande
lingen der leerlingen door eigen waarneming (n.l. van den onder
wijzer), te controleeren en zoo noodig te verbeteren.
In dit stadium is de leerling dus vrijwel aan zichzelf overgelaten,
mist den steun en den corrigeerenden invloed van zijn onderwijzer
en moet dus zich zelf maar zien te redden uit zijn moeilijkheden
Hij mist de overtuiging, dat hij het goed doet en er is niemand, die
hem op dat moment kan zeggen, dat hij het fout doetdit nu is
een ernstige leemte, te meer waar deze zich voordoet in een sta
dium waarin de leerling minder dan ooit die leiding en den corri
geerenden invloed van zijn onderwijzers ontberen kan
Dit groote bezwaar is natuurlijk door den samensteller van ons
schietvoorschrift voor den mitrailleur eveneens onderkend dit
blijkt ten duidelijkste uit de wijze waarop men getracht heeft,
dit nadeel te ondervangen, zoo goed en zoo kwaad als dat in de
gegeven omstandigheden bij gebrek aan betere controle-middelen
mogelijk was. In de eerste plaats was men thans gedwongen om
langer dan wenschelijk of noodig geweest zou zijn, stil te staan bij
de oefeningen met den vasten mitrailleur op het vaste vliegtuig
model oefeningen, die oorspronkelijk alleen de bedoeling kunnen
hebben, om de grondslagen van de richtmethoden bij de leerlingen
vast te leggen. Maar het zijn oefeningen, die door de wijze waarop
zij moeten worden uitgevoerd en door het bizondere karakter
dat zij dragen, zéér tijdroovend zijn. Bovendien is men thans
gedwongen om telkens nog weer terug te vallen op die oefeningen,
omdat men nu bij gebrek aan een betrouwbaar controle-middel,
alleen op deze wijze in de gelegenheid is, om zich zoo nu en dan
te overtuigen, dat de leerlingen inderdaad de behandelde leerstof
beheerschen en ook practisch juist toepassen.
In de tweede plaats heeft men getracht het zoo juist besproken
nadeel te ondervangen door in punt 246 ad. (2) op te nemen
„De onderwijzer zal dan de uitvoering controleeren, door den leer
ling de punten der begrenzing te doen noemen, overeenkomstig
de nummers en letters, aangegeven in punt 212 ad (4) en (5)
Bedoeld dus als een soort van controle, in de gegeven omstan
digheden het éénige middel, dat den onderwijzer ten dienste staat,
bij gebrek aan beter Een controle-middel echter van zeer twijfel
achtige waarde daar het gebaseerd is op de waarnemingen en
meldingen van den leerling zélf, en de onderwijzer beschikt over
geen enkel middel, om de juistheid van die meldingen of verrich
tingen te toetsen aan eigen waarnemingen
Faute de mieux wordt door deze bepaling een factor ingescha
keld, welke bedoeld is als controle-middel, doch welke uit den aard
der zaak in dat opzicht ten eenenmale faalt, en falen moet, aan
gezien de onderwijzer zijn conclusies bouwen moet op hetgeen de
leerling zélve waarneemt of méént waar te nemen op een bepaald
957
