Toen NAPOLÉON was gewaar geworden, dat werkelijk een
beslissende slag werd geslagen, had hij dadelijk bericht gezonden
aan de divisiën Lapoype en Desaix om terug te keeren. Het was
puur geluk dat de divisie Desaix door den slechten toestand der
wegen nog zoo weinig was opgeschoten naar Novi, dat het te
9.00 door NAPOLÉON verzonden bevel om keert te maken, hem
nog bijtijds bereikte. x) Desaix zette er alles op om met zijn troe
pen ter hulp te snellen en bereikte te 15.00 het slagveld. Na een
korten Krijgsraad welke NAPOLÉON hield, was het weder De
saix, die door zijn optimisme de beslissing wist door te drijven
dat de slag zou worden voortgezet. En hiermede keerde de kans.
Want Melas, die reeds bericht naar Wien had gezonden, dat de
Franschen verslagen waren, had, zeer vermoeid, de vervolging
overgelaten aan zijn stafchef Zach. Bij die vervolging maakten
de Oostenrijkers echter de fout, de cavalerie achter te houden,
zoodat de met de troepen van Desaix uitgevoerde tegenaanval,
hen volkomen onverwacht trof. In de daarop volgende verwarring,
raakten bij de Oostenrijkers verband en leiding zoek, zoodat nu
dit leger in paniek terugweek. NAPOLÉON's geluksster had dus
nogmaals voor hem geschenen. Den Franschen kostte de slag 8000,
den Oostenrijkers 10000 man. Een der eerste slachtoffers van den
tegenaanval was Desaix, die doodelijk werd getroffen.
Zoowel NAPOLÉON als Melas gaven er de voorkeur aan een
wapenstilstand te sluiten, welke het Oostenrijksche leger vrijen
aftocht met al zijn wapens en treinen verzekerde, terwijl NAPO
LÉON in één slag de oude toestand had hersteld. Hij kon dus reeds
den 25 Juni met een gerust hart naar Paris afreizen.
Met een gerust hart?
In Paris was bericht ontvangen, dat de slag bij Marengo verloren
was gegaan en dat een generaal gesneuveld was! Onmiddellijk ving
daarop een levendig gekonkel aan tusschen de achtergebleven
101
„Bainville, a.b., blz. 176: A trois heures, Bonaparte était vaincu et
„Mélas annongait déja sa victoire a Viene. Tout changeait a cinq heures
„par l'arrivée de Desaix qui tombait aussitót percé d'une balie. II ne
„disputerait même pas l'honneur de la journée au premier Consul qui
„ne marchanda pas les éloges funèbres a ce glorieux mort. Que de
„bienfaits dispensait a Bonaparte son étoile!
„Le même jour, Kléber était assassiné au Caire d'oü il serait revenu
„en accusateur. Supposons une défaite a Marengo, tandis que l'expédi-
„tion d'Egypte allait s'achever par une capitulation, que füt-il resté
„du 18 Brumaire? On n'eüt même plus voulu croire au grand capitaine.
„II fut redevenu le „Scaramouche a figure sulfureuse." Un historiën
„allemand a dit avec dureté qu'il eüt fait la risée de l'Europe."
x) Het is een fabel, dat Desaix zou zijn toegesneld op het hooren van het
kanongebulder van Marengo (marcher au canon). Zijn verdienste is echter
stellig, dat hij er alles op gezet heeft om zijn troepen zoo spoedig mogelijk
weder bij het hoofdleger te doen aansluiten.
