April naar het Westen en bereikte den 13 Mei Martinique, waar
hij met 20 schepen tevergeefs op Ganteaume wachtte.
NAPOLÉON's herhaald bevel aan Ganteaume om uit te varen,
zonder het tot den strijd te doen komen (een order die tegenover
admiraal Cornwallis gemakkelijker gegeven dan uitgevoerd was),
had geen succes. Daarom zond hij aan Villeneuve nieuwe orders
luidende, dat hij, indien hij na 35 dagen wachten nog geen bericht
van Ganteaume had ontvangen, op de snelste wijze naar Europa
moest terugkeeren, Ferrol en Brest ontzetten, om daarna met
een macht van 50 slagschepen naar Boulogne te komen.
Wat had inmiddels Nelson verricht
Toen hij de afvaart in Januari van Villeneuve vernam 1), die op
Sardinië koerste, zeilde hij met zijn eskader in de richting van
Egypte in de veronderstelling, dat NAPOLÉON het weder op dat
land gemunt had. Maar na te hebben vastgesteld, dat de Fransche
vloot niet in het Oosten was, keerde hij terug naar het Westelijk
deel van de Middellandsche Zee. Eerst den 16 April kreeg hij
bericht van Villeneuve's terugkeer naar Toulon en van de nieuwe
afvaart. Nu was hij zeker, dat de Franschen naar het Westen wa
ren afgezeild en begon hij de achtervolging; Collingwood, die voor
Cadiz kruiste, kreeg bevel om zich onder Nelson's orders te stel
len. Den 4 Juni was Nelson in Barbados, waar hij Villeneuve ech
ter niet aantrof; want nauwelijks had deze er de lucht van gekre
gen, dat de Engelsche vloot in de Antillen was aangekomen, of hij
besloot naar Europa terug te keeren.
Zoodra Nelson dit vernam, zond hij een snelvarende brik naar
Engeland om de Admiraliteit in te lichten, zoodat Villeneuve een
warme ontvangst kon worden bereid. En inderdaad verkende ad
miraal Calder, die voor Rochefort kruiste, den 22 Juli de Fransche
vloot. Bij Kaap Finistère kwam het tot een kamp, die den Fran
schen 2 schepen kostte, echter geen beslissing bracht.
Villeneuve viel nu Vigo binnen; en vandaar voer hij den 31 Juli,
geheel volgens instructie, naar Ferrol. Nieuwe contra-order van
NAPOLÉON: den 2 Augustus in Ferrol aangekomen ontving hij
het bevel van 16 Juli, dat hij niet in Ferrol mocht binnenvallen 2).
107
Heeds in Januari 1805 was Villeneuve uit Toulon afgevaren ingevolge
een vroegere opdracht van NAPOLÉON. Doch na enkele schepen te hebben
verspeeld en uit vrees voor een ontmoeting met Nelson's vloot, was hij
weder naar Toulon teruggekeerd. Hij had bij dezen uitval zijn koers op
Sardinië genomen om Nelson te misleiden; wat ook gelukte.
b Dit bevel van 16 Juli bepaalde, dat als alles volgens het oorspronkelijke
plan verliep, de vereenigde eskaders zich het meesterschap in het Kanaal
zouden bevechten, zij het slechts voor 4 of 5 dagen, wat te bereiken zou zijn,
door met een deel van de vloot om Ierland en Schotland heen naar Texel
te varen. Mocht echter de toestand van Villeneuve's eskader belangrijk
gewijzigd zijn, dan ware onder geen beding in Ferrol binnen te loopen,
doch zou, na bevrijding van de eskaders uit Rochefort en Ferrol, naar Cadiz
worden gezeild. (Waarmede NAPOLÉON dus feitelijk al afstand deed van
zijn landingsplannen).
