gesteld a.h.w. één massief blok strijders vormenmet de in deze
slagorde opgestelde troepenmacht werd het gevecht aangegaan
door haar tegenover den vijand te plaatsen om dan met een fron
talen stoot op dezen in te gaan. Men zal moeten toegeven, dat bij
deze strijdwijze voorzeker initiatief van de onderaanvoerders niet
van noode was, in het raam van deze tactische methode was ini
tiatief zelfs ten eenenmale uitgesloten. Hier werd slechts blinde
gehoorzaamheid en slaafsche opvolging van de bevelen geëischt.
Wagen wij den grooten sprong van HANNIBAL en VARRO
tot FREDERIK DE GROOTE, ook dan nog zien wij, dat in de
strijdwijze van de 18e eeuw voor de ontplooiing van het initiatief
bij de onderaanvoerders geen plaats was, dat de tactiek van dien
tijd daaraan nog evenmin behoefte had als een kleine 2000 jaren
daarvoor. In FREDERIK DE GROOTE's linietactiek immers werd
de geheele troepenmacht in twee liniën opgesteld, somtijds met
een „avantgarde" voor één der vleugels, hetgeen vergeleken kan
worden met het „vormen van een zwaartepunt" bij den modernen
aanval. In deze slagorde werd nu in den gewonen pas voorwaarts
gegaan tot op 300 m van den vijand. Vervolgens werd halt ge
houden en werden eenige salvo's op den vijand afgegeven, hetgeen
telkenmale werd herhaald, nadat de troepen een 20-tal passen
voorwaarts waren gegaan. Op deze wijze werd de vijand bena
derd tot op een afstand van 30 pas, waarna tot den stormaan
val werd overgegaan en het handgemeen de uiteindelijke beslis
sing moest brengen. Vorenstaande korte uiteenzetting moge aan-
toonen, dat ook in deze tactiek geen behoefte aan het initiatief bij
de ondercommandanten bestond.
In het NAPOLEONTISCHE tijdperk ontstond de zg. colonne
tactiek, waarbij één zesde gedeelte van de sterkte per bataljon
bestemd werd voor het tirailleurgevecht, terwijl de overige troe
pen in een colonneformatie werden opgesteld. Ten gevolge van de
veel voorkomende desertiën, waartoe deze formaties alle gelegen
heid boden, kwam men na 1806 echter weder terug tot de oude
massaformaties, welke teruggang op tactisch gebied echter met
bloedige verliezen werd betaald langzamerhand kwam het ge
weervuur meer en meer tot waardeering en begon men tactische
vormen aan te nemen, die hiermede in overeenstemming waren.
Tevens deden onder NAPOLÉON tot op dat tijdstip ongekend
groote legermachten hun intrede op het slagveld en werd, mede
door de groote mobiliteit en manoeuvreervaardigheid, welke de
veldheer van zijn troepen eischte, het operatieterrein aanzienlijk
verruimd. Waren dus hierdoor alleszins de factoren aanwezig,
waardoor het initiatief van de ondercommandanten tot zijn recht
had kunnen komen, het alomvattend en beheerschend genie van
NAPOLÉON voorkwam dit; in zijn school bestond maar één wil en
slechts één regelende geest: die van NAPOLÉON. Typeerend in
136
