PAN SE, die bij HOHENLINDEN eigener initiatief de zich in een
boschdéfilé bevindende Oostenrijksche marschcolonnes met zijn
ruiterij aanviel en daarmede de grondslag legde voor een volko
men overwinning van het Fransche leger op de Oostenrijkers de
generaal SÉNARMONT bij FRIEDLAND j'en passe encore
et des meilleurs Men zou van deze daden van betoond initiatief
echter kunnen zeggen, dat zij ondanks de straffe en sterk persoon
lijke leiding van NAPOLÉON hebben plaats gehad en hiermede
hun goed recht in de gevechtsvoering hebben bewezen.
x) In de lange vredesperiode na de Napoleontische oorlogen
is een terugval in de tactische methoden waar te nemen, vooral wat
betreft het infanteriegevecht: men keert in Fr. weder terug tot
de oude linietactiek en zelfs toen in 1831 een nieuw voorschrift
werd ingevoerd, waarbij aan het tirailleurgevecht weder de recht
matige plaats werd toegekend, bleven de achter de tirailleurlinie
volgende troepen oprukken volgens de beginselen van de linie
tactiek. Ook in Pruisen viel men terug tot den aanval in massa
formaties, alleen in Oostenrijk bleef het tirailleurgevecht behou
den en werd de stormaanval ingeleid door infanterie- en artillerie
vuur. Het is merkwaardig, dat ondanks deze juistere tactische me
thode en de betere tactische scholing en ondanks de uitrusting met
een geweer, dat superieur was aan dat van hun tegenstanders, de
Oostenrijkers in 1859 den oorlog tegen de Franschen verloren. Dit
leidde tot de onjuiste gevolgtrekking, dat de door de Franschen
toegepaste stoottactiek tot betere resultaten leidde dan de door
de Oostenrijkers gevolgde vuurtactiek. Het is echter VON MOLT-
KE, die de onhoudbaarheid van deze theorie onderkende en voor
het Pruisische leger eveneens de vuurtactiek propageerde, een
methodische schietopleiding invoerde en de groote voldoening
smaakte, dat de oorlog van 1866 de juistheid van zijn stelling
bevestigde de vuurtactiek bewees in dezen oorlog onomstootelijk
haar superioriteit boven de colonne- en de stoottactiek.
Ten aanzien van het onderwerp, dat ons bezighoudt, heeft de
oorlog van 1866 een verrassing opgeleverd. Hoewel de ideeën van
VON MOLTKE waren doorgedrongen en ten deele reeds in prac-
tijk waren gebracht in het Pruisische leger, was het infanterie
gevecht nog steeds gebaseerd op het verouderde reglement van
1847 (aanval in massaformatie). Ten gevolge van de vijandelijke
vuuruitwerking en ten bate van het eigen vuur zagen de Prui
sische onderaanvoerders zich genoodzaakt initiatief te betoo-
nen door telkenmale af te wijken van het reglement door nieuwe
139
J) Wij zullen op de volgende bladzijden de ontwikkeling van de infan-
terietactiek volgen, omdat de invloed van de wapenwerking en de daarbij
aangepaste tactische methoden in de eerste plaats bij dit wapen tot uiting
komen en hun neerslag vinden in de reglementen. Hierbij is een dankbaar
gebruik gemaakt van de dictaten „Tactiek" van de H.K.S. en van het boek
werk „Die Fechtweise aller Jahrezeite" van BOGUSLAWSKI.
