„est exercée par des hommes capables d'en faire un bon usage,
„elle peut, dans le cas contraire être pleine de dangers. II faut
„cependant admettre que l'immense majorité des cadres frangais
„ont assez de sens commun pour trouver dans un cas imprévu
„une solution sinon géniale du moins acceptable, et dont l'exécution
„vigoureusement poursuivie, peut donner de bons résultats. II faut
„aussi se rappeler qu'a la guerre l'inaction n'est pas seulement
„infamante et que rien ne peut être plus funeste que d'attendre
„des ordres, quand l'occasion passe ou que le danger presse.
„L'initiative doit done être encouragée a tous les degrés de la
„hiërarchie militaire. Mais, pour y habituer nos cadres, il faut
„renoncer a ne les louer que lorsqu'elle a réussi. Beaucoup de
„chefs inférieurs seraient heureux d'en faire preuve. La plupart
„s'en abstiennent, sachant par expérience ce qui les attend en cas
„d'insuccès".
Het zal vaak moeilijk zijn om de juiste keuze te doen, doch
indien de betrokken commandant weet, dat een gerechtvaardigd
initiatief ook in het geval, dat het beoogde resultaat niet wordt
bereikt steeds genade zal vinden in de oogen van zijn chef,
dan zal dit stimuleerend werken en er toe bijdragen, dat de onder
commandanten hun volle activiteit ontplooien. „Die Freiheit des
„Einen erreicht ihr Ende da, wo die Freiheit, oder sagen wir ein-
„fachdie Thatigkeit des Anderen beginnt", schrijft Generaal
WOÏDE, in analogie met het overeenkomstige beginsel betreffende
de rechtsgelijkheid van zelfstandige personen. „Elks recht reikt
„zoo ver als zijn macht gaat", filosofeert SPINOZA.
Het groote gevaar, dat in een onjuist gebruik van het initiatief
schuilt en dat dan aanleiding kan geven tot uitgesproken insubor-
dinaire handelingen, bespraken wij reeds aan de hand van eeriige
krijgsgeschiedkundige voorbeelden, t.w. het optreden van den
Generaal STEINMETZ in 1870, van den kolonel LYNKER in den
zelfden krijg. Deze daden van betoond initiatief hadden geen zin,
waren daden, voortvloeiende uit gebrek aan beheersching, het
waren ondisciplinaire handelingen. Hier ontbrak het rechte begrip
van discipline, hier kwam duidelijk de neiging „op zich zelf oorlog
te voeren" naar voren. Na de hiervoren gegeven uiteenzettingen
moge het geen nader betoog behoeven, dat deze handelingen nim
mer door een beroep op het recht van initiatief kunnen worden
verdedigd.
Hoe zeer het noodig was den onder-commandanten van het'
Duitsche leger nog eens te wijzen op de noodzakelijkheid vóór
alles te trachten de gegeven bevelen ten uitvoer te brengen, blijkt
wel uit de volgende order van den maarschalk VON HINDEN
BURG aan de bevelvoerende generaals van zijn leger in Oost-
Pruisen.
239
