oprijzen (Deur of raam intrappen, sleutel halen). Hij begrijpt ook heel goed, dat de eerste twee oplossingen de beste zijn. Nu gaat het er maar om of er bij hem voldoende prikkels aanwezig zijn om hem over zijn niet activiteit heen te helpen en hem de zwaardere maar betere oplossing te doen kiezen; zijn die er niet, dan gaat hij rustig den sleutel zoeken; zijn ze er wel, dan komt hij over zijn onactiviteit heen en trapt de deur doch waarschijnlij ker nog het raam in. Deze prikkels kunnen ook weer een tempe- ramentsgrond hebben n.l. de emotionaliteit, of zuiver gebaseerd zijn op verstandelijke overwegingen (bang voor een uitbrander wegens onoordeelkundig optreden). Inderdaad bleken de niet actieven, die zich niet onder de sleutelzoekers schaarden, tot de secundair- emotioneele groep (sentimenteelen) te behooren. De actieve groepen (gepassionneerden, cholerici, phlegmaten en sanguinici) kozen nagenoeg allen het intrappen van deur of raam. De enkele actieven die ook den anderen sleutel gingen zoeken, deden dit uithoofde van hun sterk uitgesproken primaire functie, dus als gevolg van het eenvoudig niet zien van een andere oplossing. Toch geeft de typologie hier m.i. geen voldoende oplossing en moet hier de groote mate van onbevattelijkheid als voornaamste factor worden ingeschakeld. Een zeer uitdrukkelijke splitsing viel waar te nemen onder de raam- en deur-intrappers. Alle primair-functionneerenden onder de actieven, (cholerici en sanguinici) trapten met aanwending van al hunne krachten de zware deur in, waar zij uit den aard der zaak voor stonden, terwijl alle actieve secundair functionneerenden (gepassionneerden en phlegmaten) even naar buiten liepen en het raam indrukten. Tusschen emotioneelen en niet-emotioneelen viel op dit punt geen verschil te constateeren. Wel kwam de emotionaliteit tot uiting toen de dezirintrappers weer naar buiten moesten. Verschillende emotioneelen onder hen (cholerici) hadden intusschen zich zoo'n overweldigend idee van de vuurzee in het gebouw gemaakt, dat zij het nog niet ingedrukte raam, dat zich onmiddellijk na het deur intrappen natuurlijk aan hun aandacht had opgedrongen, als uitgang verkozen boven den uitgang door de reeds ingetrapte deur, die eerst in de richting van de vuurzee voerde en daarna pas gele genheid tot ontsnapping gaf. Ongemerkt ben ik toch weer gekomen op het terrein der typolo gie, waarvan ik mij voornam af te blijven. Geheugen. De proeven op dit gebied vallen uiteen in die op korten en langen termijn. Kortheidshalve neem ik alleen een voorbeeld van de eerste. Een proef, die daarom zeer gewild is, daar zij in tegen stelling met de bovenstaande voorbeelden, met eenige variatie voortdurend opnieuw bruikbaar is. De proeven aangehaald op het 515

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1936 | | pagina 29