(Let wel, vlak vóór Austerlitzx) Maar zelfs na Austerlitz was
er nog eene oplossing mogelijk, welke Preuszen voordeelen kon
bezorgen: mobiliseeren, en met het krachtige leger achter de hand
den na Austerlitz uitgeputten Franschen despoot kordaat de wet
te stellen. In plaats daarvan zond de Pruisische Koning een diplo
maat naar Wien met opdracht een Verdrag met Frankrijk voor te
bereiden, waarbij echter aan den overwinnaar de dwaaste eischen
werden gesteld: afstand van Italië, ontruiming van Duitschland,
Holland en Zwitserland, en dergelijke kleinigheden meer. Als
eenig juist bescheid dicteerde NAPOLÉON een verdrag met
Preuszen, waarbij dat land Hannover zou bekomen (dat aan
Engeland behoorde), tegen verlies van Ansbach, Cleve en Neu-
chatel (die goed-Pruisisch waren)
Den 3 Januari 1806 aanvaardde FRIEDRICH WILHELM dit
onereuze verdrag van Schönbrunn; voegde er echter een memoran
dum aan toe, met verzoek aan NAPOLÉON om dit over te nemen.
Tevens beging hij de onvergeeflijke fout zijn leger te demobiliseeren
en de beide onder zijn bevelen staande Russische korpsen Tolstoï
en Benigsen naar hun land terug te zenden. Den 9 Februari stond
FRIEDRICH's afgezant tegenover NAPOLÉON; en in plaats van
de toelichtende nota van het verdrag over te nemen, verklaarde
de Fransche Keizer het geheele verdrag wegens te late aanvaarding
vervallen, en verving hij het door een nieuw verdrag, waarbij
Preuszen volkomen afhankelijk van Frankrijk werd gemaakt.
Ook dit verdrag slikte FRIEDRICH WILHEIM, zoodat hij nu
NAPOLÉON's bondgenoot was. Maar wat voor een!
„Wie anders ware das Ergebnis ausgefallen, wenn der König, einge-
„denk der Traditionen seines Hauses, eine zielbewuszte Politik
„getrieben und nur ein auf Grund völliger Gleichberechtigung
„beruhendes Bündnis mit Frankreich abgesehlossen hatte. Zweifellos
„ware schon damals ein norddeutsches Kaiserreich gegründet worden,
„und die Landkarte Europas würde heute anders aussehen als nach
„den Rückwirkungen der Jahre 1914—1918!" Aldus het bezadigde
oordeel van Kircheisen over een regeeringstijdperk, dat wel punten van
overeenkomst met de na-oorlogsche decenniën vertoont.
Wat nu de directe oorzaak van den nieuwen oorlog tusschen
Frankrijk en Pruisen betreft, diene vooropgesteld, dat Koning
FRIEDRICH WILHELM dermate bezeten was door de „vóór-alles-
b Kircheisen II, blz. 22: es ware besser gewesen, wenn FRIED-
„RICH WILHELM mehr Entschluszkraft besessen und sich mit Frankreich
„verstandigt hatte, anstatt mit dem damals rückstandigsten Lande Europas
einen Vertrag abzuschlieszen."
Vcoral als men bedenkt, dat enkele dagen later Rusland bij Austerlitz
beslissend werd verslagen, en Preuszen nu dus de gevolgen van zijn keuze
had te dragen.
492
