ad m. (De ligging van het land beschouwd in verband met de
kans op luchtaanvallen
Niemand zal zich in oorlogstijd meer volkomen veilig kunnen
wanen voor den bom van het vijandelijke vliegtuig. Evenwel maakt
het een groot verschil uit of we bijv. in Nederland of op Java onze
woonplaats hebben. De oorzaken van dat verschil zijn voor de hand
liggend en behoeven hier geen behandeling. Dat als gevolg daarvan
de maatregelen ter bescherming van de burgerbevolking tegen
luchtaanvallen in het moederland omvangrijker zullen moeten zijn
dan in Nederlandsch-Indië zal evenmin nadere verklaring behoe
ven. E.e.a. neemt evenwel niet weg, dat men ook hier paraat dient
te zijn met het oog op mogelijke strategische overvallingen en dat
ook h.t.l. de voorbereiding van beschermingsmaatregelen in ver
schillende centra van bevolking met kracht moet worden ter hand
genomen. Verschillende teekenen wijzen erop, dat dit inzicht zich
in verschillende steden bij de gemeenschap begint baan te breken.
Jammer genoeg wordt evenwel de noodzaak van voorbereiding
der bescherming tegen luchtgevaar nog niet algemeen bij de bur
gerij ingezien.
Pers en periodiek kunnen van groot nut zijn door bij voortdu
ring op die noodzakelijkheid te wijzen. Ongetwijfeld zullen vele
deskundigen van leger en vloot desgevraagd gaarne bereid zijn
daarbij de noodige voorlichting te verstrekken.
ad n. (De inwendige politieke verhoudingen en de geestelijke
gesteldheid van de bevolking
De noodzakelijkheid in den rug van de weermacht de politieke
verhoudingen te beheerschen en er met alle kracht naar te streven,
dat de geest van het volk van het begin tot het eind van den oorlog
een moreelen steun beteekent voor de strijdenden aan het front,
zijn eischen, waarvan de beteekenis moeilijk kan worden overschat.
Legio zijn de voorbeelden om aan te toonen, dat onderlinge ver
deeldheid en oorlogsmoeheid of impopulariteit daarvan een krach
tige oorlogvoering onmogelijk maken en de strijdkracht van de
weermacht verlammen. Aan deze zaken dient reeds in vredestijd
de volle aandacht te worden gewijd.
Een volk dient zoowel materieel als moreel sterk te zijn.
ad o. (De samenstelling van de bevolking
Deze laatste van de als voorbeeld genoemde, op de voorbereiding
en den vorm van de staatsmobilisatie van invloed zijnde factoren,
is in het bijzonder voor Nederlandsch-Indië van beteekenis. De
heterogene samenstelling van de bevolking, waarvan elke groep
een eigen gedachtenleven heeft en eigen doelstellingen nastreeft,
564
