574
het vervoer ontstaan. In het andere geval, wanneer de veldziekenstal te veel
naar voren wordt geplaatst, zal er kans zijn, dat zij door den vijand in bezit
wordt genomen, wanneer een achterwaartsche beweging wordt uitgevoerd en
een groot deel van de patiënten niet vlug genoeg naar achter geëvacueerd
kan worden.
De veldziekenstallen behoeven niet alle van dezelfde soort te zijn. Voor
het geval er geopereerd wordt in een landstreek, waar veel schurft voorkomt,
zullen er speciale schurftziekenstallen met Dips en andere toestellen tot het
behandelen van schurftlijders moeten worden opgericht. Ook zullen er
reconvalescenten-stallen of depóts moeten worden opgericht voor het herstel
len van verzwakte en uitgeputte dieren, voordat deze met andere herstelde
patiënten van de ziekenstallen aan de remonte-depóts worden overgegeven.
Tenslotte zal er een veterinair-bacteriologische eenheid moeten zijn, welke
diagnostisch werk zal moeten verrichten en tevens zal moeten voorzien in
de behoefte aan sera, enz.
Bovendien dient er een inrichting te zijn, waarin de cadavers verwerkt
worden tot vetten en bijproducten. In landen waar paardenvleesch een
consumptie artikel is, zullen vele paarden, welke niet te genezen zijn, terecht
komen bij den paardenslager.
Bij eiken veldtocht zullen de verliezen aan paarden gemakkelijk kunnen
worden verdeeld in
a. Verliezen door verzwakking of oververmoeidheid.
b. Verliezen door ziekten en verwondingen.
c. Gevechtsverliezen ten gevolge van de uitwerking van granaten, kogels
bommen, gas, enz.
In den Boeren-oorlog en in den grooten oorlog waren de verliezen ten
gevolge van debilitas de grootste. In April 1917 werden in Frankrijk meer
dan 20.000 paarden overgegeven aan de ziekenstallen wegens debilitas. Bij
den opmarsch naar en de bezetting van Bagdad in December 1916 waren de
voornaamste oorzaken der verliezen als volgtGranaat- en kogelwonden 8
gewonde en gedrukte ruggen 12 kreupelheden 15 uitputting en
verzwakking 65
Debilitas is het resultaat van drie factoren, nl. ondervoeding, overwerking
en gebrek aan behoorlijk onderdak. Ondervoeding kan veroorzaakt worden
door omstandigheden buiten de schuld van de troepencommandanten, een
voudig omdat er geen voedsel te krijgen is, het kan ook veroorzaakt worden
door fouten van de zijde van den troep, omdat zij de gelegenheid om te
voeren niet aangrijpen of omdat zij het aanwezige voedsel niet goed gebruiken.
In de eerste plaats moet genoemd worden de fout de paarden niet te
laten grazen, wanneer daartoe de gelegenheid bestaat. Dit werd vooral
opgemerkt bij troepen, welke afkomstig waren uit dichtbevolkte centra
(steden).
In de tweede plaats dient genoemd te worden het op den grond uitspreiden
van het hooi op modderige plaatsen, instede het tot haksel te verwerken en
in de mondzakken te verstrekken.
Overwerking is meestal niet te vermijden en is eenvoudig het gevolg van
de buitengewone diensten, welke moeten worden verricht.
Gebrek aan onderdak is dikwijls een fout van de officieren zelf. Niets zal
zoo spoedig leiden tot uitputting als het staan in den kouden natten wind.
Elke bescherming tegen den wind, zelfs een dunne heg, is beter dan niets.
Een zeer veelvuldig voorgekomen oorzaak van verlies van paarden door
uitputting en verzwakking is de fout, paarden dadelijk na de ontscheping naar
het front te zenden, zonder hen in de gelegenheid te stellen van de zeereis
te bekomen.
Tijdens den Boerenoorlog zijn er verschillende sprekende voorbeelden
geweest van de slechte resultaten van het te vroeg gebruiken van onge
trainde remonten. Om bestand te zijn tegen de enorme inspanning van een
