Naast den jongen met einddiploma Mulo of zelfs H.B.S. zit een
ander, die slechts zes, en soms nog minder, klassen van de lagere
school moeizaam doorloopen heeft. Het spreekt van zelf, dat de
meer ontwikkelden over het algemeen vlugger 'begrijpen, waar
het om gaat, dan de anderen.
Nu zijn er twee mogelijkheden óf deze jongens wekken den
schijn met zeer veel belangstelling de uiteenzetting van den kl.cdt.
aan te hoor en, gevolg: de aanteekening „bij den dienst", of deze
jongens, bemerkend, dat zij de zaak al lang begrepen hebben,
dwalen af met hun gedachten en hangen dan wel eens niet met die
aandacht aan de lippen van den onderwijzer-kl.cdt. als deze wel
zou wenschen gevolg, de aanteekening „bij buien". De laatste
groep krijgt daarmee een testimonium van inactiviteit, terwijl
hun afdwalen tijdens de les niets met inactiviteit uitstaande heeft.
Men meene niet, dat bovenstaande gang van zaken, gezocht of
theoretisch is, integendeel, meermalen kreeg ik op mijn vraag om
motiveering van zijn oordeel „bij buien", van den kl.cdt. ten
antwoord„hij dwaalt bij de les wel eens af, is er lang niet altijd
met zijn volle aandacht bij", terwijl de luitenant-cdt. van het
suppletie-detach. mij de verzekering gaf, dat de verklaring hiervoor
moest worden gezocht in de meerdere ontwikkeling, het vlugger
begrip van den jongen.
De derde vraag gauw uit het veld geslagen of niet" levert al
evenzeer moeilijkheden. De enkele maanden, welke de recruten
bij de Koloniale Reserve verblijven, verloopen als regel zonder
emotievolle gebeurtenissen, d.w.z. zonder voorvallen, waarbij de
recruten genoodzaakt zijn een meer actieve rol te spelen. Het ge
volg hiervan is, dat de kl.cdt- voor de beantwoording van deze
vraag af moeten gaan op kleinigheden, die volstrekt niet als deug
delijke criteria mogen gelden voor de eigenschap „al of niet gauw
uit het veld geslagen zijn". Meestentijds wordt het volgende als
bewijs aangehaaldvragen, door den kl.cdt. gesteld, dus door
een den recruut vertrouwd geworden persoon, worden goed be
antwoord stelt nu de afdeelings- resp. de detach.cdt. (een sergt.
maj. of een der officieren) dezelfde vragen, dan gebeurt het, dat
de man met den mond vol tanden staat. Hoewel hier inderdaad
iets in zit van spoedig de kluts kwijt zijn, van „uit het veld
geslagen zijn", voldoet dit toch geenszins aan de bedoeling van de
derde vraag. Gaan wij n.l. weer na, met welke grondfunctie de
eigenschap „gauw uit het veld geslagen zijn" correlaat is, dan
blijkt dit niet-activiteit te zijn. In ons voorbeeld is echter veeleer
tot de aanwezigheid van de grondfunctie „emotionaliteit" te con-
cludeeren.
Een andere motiveering, welke ik nogal eens te hooren krijg,
is de volgende „wanneer hij een uitbrander krijgt, is hij onder
een hoedje te vangen, dan laat hij het hoofd hangen". Ieder be-
652
