Niets heeft NAPOLÉON gedaan om de op nevenoperatie ter
reinen staande troepen ter versterking aan te trekken en aldus
de hoofdmacht van den ondergang te redden zelfs de volkomen
nuttelooze belegering van Riga deed hij niet opheffen. Zoover
ging hij zelfs in zijn verblinding dat hij een in Orsza aangetroffen
pontontrein, welke hij aan de Beresina slechts al te goed had
kunnen gebruiken, liet vernielen. Op zijn credit ware te stellen,
dat hij thans een deel van den trein met buit liet achterblijven
om met de daardoor vrijgekomen bespanningen een deel der vuur
monden te kunnen redden alle krijgstropheeën en het archief
werden verbrand.
De marsch werd nu voortgezet naar Borisow aan de Beresina,
waartóe NAPOLÉON bevelen gaf om de bruggen aldaar te bezet
ten. Inmiddels was eindelijk den 13 November de temperatuur
sterk gedaald en vroor het een weeklang hard eenige dagen van
dooi volgden, waarop de vorst nog sterker werd en zelfs tot 35° C.
onder nul kwam, wat voor de van handschoenen noch oorklep
pen voorziene Fransche soldaten een vreeslijk lijden werd (men
bedenke dat bij 25° C. vorst onbeschutte handen binnen 12 uren
bevriezen)
Den 22 November kreeg NAPOLÉON bericht, dat de Russen
de bruggen bij Borisow hadden verbrand. En bij het ontvangen
van de Jobstijding teekent Ségur een treffend beeld van NAPO-
LÉON's wanhoop
711
De Kolonel van den Generalen Staf F. brengt rapport uit
M. de F.: M. Ie maréchal m'a chargé de vous rendre compte que l'armée
russe de Moldavië est arrivée sur la Bérézina et qu'elle s'est emparée
de tous les passages.
N.: Ce n'est pas vraice n'est pas vraiCe n'est pas vrai
M. de F.: Que deux divisions ennemies se sont emparées du pont et
occupent dé ja la rive gauche de la rivière qui n'est pas assez gelee
pour qu'on puisse la passer sur la glacé.
N. avec colère Vous mentez, vous mentez, ce n'est pas vrai
M. de F. avec sang-froid, et élevant un peu le ton Je n'ai pas été
chargé d'aller reconnaïtre les positions de l'ennemi M. le maréchal
m'a envoyé pour faire un rapport, je remplis ma mission.
Voyant Bonaparte remuer son baton, je crus qu'il allait en frapper
le colonel, mais au même moment, il se pencha en arrière, les jambes
écartées, le bras gauche appuyé sur sa canne, gringant des dents, le
regard étincelant de fureur et, fixant le ciel, il éleva le bras droit
comme pour le menacer. II lui échappa un cri de rage, alors il redoubla
son geste menagant contre le ciel et l'apostropha avec une expression
aussi courte qu'énergique.
Ce mot seul était un horrible blasphème. Je puis vous assurer que de
ma vie je n'ai vu une figure plus effrayante que la sienne, dans eet
instant. II avait tout a fait oublié le soin qu'il avait mis jusque la a
composer son visage devant nous et a montrer par intervalles une
gaieté simulée, dont cependant personne n'était la dupe. Nos regards
observateurs avaient suivi tous ses mouvements nous étions tellement