menten aanwezig bij de mobiele artillerie, terwijl de kosten voor
aanmaak zoo laag mogelijk gehouden moesten worden.
Na eenig experimenteeren werd tenslotte het proefplanchet als
volgt ingericht. De verbindingslijn van batterijpost en zijpost werd
als basis van de metingen aangenomendit is niets nieuws, daar
iedere afstandmeter in principe op dezelfde wijze werkt. Hier
werd het voordeel verkregen, dat slechts de relatieve ligging der
twee posten ten opzichte van elkaar bekend behoeft te zijn, de
juiste coördinaten doen er niets toe, indien de lengte en de richting
van deze verbindingslijn maar bekend zijn. Verder is de ligging
van het schootsveld zoo gunstig mogelijk, daar de hoofdschoots-
richting in den regel ongeveer loodrecht op deze verbindingslijn
zal staan.
Een eisch is, dat de batterijpost zich ook werkelijk in de batterij
bevindt, zoodat verondersteld kan worden, dat deze post en het
directiestuk op het planchet door één punt kunnen worden voor
gesteld.
In dit punt, zich bevindende op het midden van één der zijden
van het planchet, is een groote celluloidplaat draaibaar bevestigd
en is dus in te stellen en vast te zetten voor den hoek, die de bewa
kingsrichting maakt met de basis. Deze basis is voorgesteld door
een celluloidlineaal met verdeelingen (schaal 110 000) waarlangs
een celluloidlooper, waaraan bevestigd een kleine celluloidplaat,
voorstellende den zijpost, verschuifbaar is. De looper heeft een
afleesstreep waarmede de afstand van den zijpost tot den batterij
post is in te stellen op de lineaal. De verdeelingen loopen tot 2.5 km
naar links en naar rechts van het midden, daar in de practijk de
afstand van zijpost tot batterijpost wel nooit 2.5 km zal te boven
gaan. In den batterijpost is, eveneens draaibaar, een celluloidwijzer
met afleesstreep en afstandsverdeelingen om de 25 m (eveneens
schaal 110 000) aangebracht, terwijl op dezelfde wijze in het
middelpunt van de kleine celluloidplaat een wijzer met afleesstreep
is bevestigd.
Daar de 0.00 van de kleine celluloidplaat zich steeds links bevindt
moet het meetinstrument, dat op den zijpost wordt opgesteld, hier
mede overeenkomstig worden georiënteerd. De oriënteering van
den batterijpost kan naar verkiezing geschieden, daar de groote
celluloidplaat draaibaar is bevestigd en dus steeds overeenkomstig
deze oriënteeringsrichting gedraaid kan worden.
Om het planchet gebruiksklaar te maken moeten de lengte en het
azimuth van de verbindingslijn der beide posten worden berekend,
hiermede is dan tevens de oriëntatie van den zijpost bekend. (Deze
post kan ook georiënteerd worden door te richten op een richtpunt
opgericht in de batterij bij den batterijpost.) Uit het azimuth van
den bewakingsstand en van de basis wordt de hoek tusschen deze
1053
