de bepalingen echter zoo ongunstig, dat alleen al hierom een
oorlog onvermijdelijk werd. Der gewoonte getrouw koos Frankrijk
de zijde der tegenpartij, verklaarde zich voor steun aan Egypte
en zond een vloot naar de reede van Smyrna. Dat voorspelde
ernstige verwikkelingen.x)
De nog beschikbare tijd werd nu ijverig gebruikt voor de oefe
ning van het leger en hierbij merkt von Moltke met humor op
,,Es war nicht leicht den Leuten hier begreiflich zu machen,
„dasz die Frage nicht ist, wie viele, sondern wie wenig Evo-
„lutionen man ausführen könne. Jeder aus Europa kommende
„Offizier hatte sie mit neuen Erfindungen beschenkt, und sie
„waren bereits auf den Etat von 86 Bewegungen gekommen
„hatte ich 49 neue womöglich recht verwickelte Sachen in
„Antrag gebracht, so würde man willig darauf eingegangen
„seinviel schwieriger war es, ebensoviel herunter zu.
„handeln."
De kwaliteit van den troep bleef echter slecht, de discipline
onvoldoende, vele deserteurs, het sterftecijfer buitensporig hoog (in
Malatia, waarheen het leger na Karpoet was getrokken, werd
ongeveer de helft van het voetvolk begraven), de aanvulling met
weerstrevende Koerden verhoogde de gemiddelde hoedanigheid
nog minder en daarbij het schijnbaar nutteloos wachten in het
kamp van Malatia.
Intusschen was men ook van Egyptische zijde met de oorlogs
voorbereiding begonnen, waaruit de Turken weder kracht putten
voor een nieuwe legeruitbreiding. 2)
Tot von Moltke's verbazing gaf Hafisch midden April het bevel
om het geheele leger te verzamelen bij Biredschik aan de
Euhpraatwat dus oorlog beteekende. De zware marsch kostte
het leger een verlies van 6000 man aan zieken, dooden en deser
teurs. Half Mei 1839 was de beweging volbracht en stond het:
leger in het sterke kamp zoodat nu alleen nog maar een oorlogs
motief opgespoord diende te worden. Dat was niet moeilijk te
vindenden 17 Mei meende men dat eenige paarden waren weg-
J) Ik acht het een opvallend verschijnsel, dat het in de geschiedenis van
de laatste IV2 eeuw altijd weer Rusland en Frankrijk zijn geweest, welke
den Europeeschen vrede hebben verstoord, ondanks hun luidruchtige betui
gingen van vredelievendheid ook nu weer van 1914 1936.
2) Von Moltke schrijft hier aldus over
Für die Taurusarmee allein sollten 12000 Mann aufgebracht werden, und
dies war nur möglich, indem die Behörden förmliche Menschenjagden ver-
anstalteten. Mit Hunden wurden die Entweichenden gehetzt und die Einge-
fangenen oft Knaben und Krüppel, an lange Seile gefesselt, bei den Truppen
abgeliefert. Durfte man sich wundern, wenn sie bei der ersten Gelegenheit
davonliefen
1003
