geloopen, men ging de grens over om ze te vangen, de vijand
snelde toe en wondde één Turk, de Raad der Molla's werd bij
eengeroepen en maakte uit dat het geval een volwaardige oorlogs
daad was zoodat dus ook weer dat dat was. Alle pogingen van
von Moltke en Mühlbach om het oorlogsgevaar af te wenden
bleven vruchteloos Tot goed begrip van hun geringen invloed
op Hafisch' besluiten, dient men zich voor oogen te houden, dat
de „ongeloovige" Pruisische raadgevers in Turkije weinig minder
dan gehaat waren, en dat de Turken aan een matelooze zelfover
schatting leden 2)
Met zijn oorlogsbesluit nog niet tevreden, besloot Hafisch om
zijn sterke stelling van Biredschik te verlaten en vlak aan de
Syrische grens bij Nisib een veel zwakkere stelling in te nemen,
onder het motief dat hij vreesde, dat Ibrahim Pacha hem anders
niet zou aanvallen. Dat was natuurlijk dwaasheid, want Ibrahim
kon er niet aan denken om zich met zijn 35000 man over Konia
naar Stamboel te begeven zonder eerst met het in zijn rechter
flank staande leger van Hafisch te hebben afgerekend. Maar
Moltke's vertoogen waren ook nu vergeefs Hafisch ging derhalve
met 28000 man en 110 vm. bij Nisib in stelling, bedreigd door de
35000 man en 162 vm. van Ibrahim3).
Over den slag bij Nisib, waarbij Hafisch geholpen door zijn
Molla's de eene fout op de andere stapelde, en al de goede
adviezen van von Moltke en Mühlbach in den wind sloeg, zal
ik niet verder uitweiden. De slag, als men hem tenminste zoo
noemen wil, duurde 2 uren, en bestond eigenlijk alleen uit een
kanonnade. Deze maakte op het ongedisciplineerde Turksche
leger een zoodanigen indruk, dat brigade na brigade de beenen
nam en het Taurusleger al dra niet meer bestond.
Achteraf is gebleken, dat Hafisch van den Sultan de besliste order had
ontvangen den oorlog te ontketenen van welk bevel hij echter zijn raadgever
von Moltke onkundig had gelaten.
Het weinige respect voor den Giaur beschreef von Moltke aldus
„Die Obersten raumten uns den Vortritt ein, die Offiziere waren noch
„leidlich höflich, der gemeine Mann aber machte keine Honneurs mehr, und
„Frauen und Kinder schimpften gelegentlich hinter uns her."
En van de zelfoverschatting geeft hij het volgende beeldje, zijnde de
uitlating van een der Molla's in het kamp van Biredschik „Warum sollten
„nicht heute noch 10000 Osmanli aufsitzen und mit festem Glauben an Allah
„und scharfen Sabeln bis Moskou reiten Ein ketzerischer türkischer
Offizier, welcher seine Bildung in Europa geholt hatte, erwiderte darauf sehr
sarkastisch, jedoch zur Vorsicht in französischer Sprache „Warum nicht
„wenn ihre Passé von der russischen Gesandtschaft visiert sind, immerhin
3) Overigens was het leger van Ibrahim er niet veel beter aan toe dan het
Turkscheveel recruten, een slechte verpleging (op den slagdag van Nisib
werd de laatste verplegingsvoorraad verstrekt), sedert 18 maanden was geen
soldij verstrekt, derhalve dagelijks eenige tientallen overloopers.
Stafchef van Ibrahim was Soliman, die voor den Burgerlijken Stand An-
thelme Sève heette, een Fransch cavaleriekolonel, die onder Napoléon had
gestreden en als organisator in Egypte had voldaan.
1004
