13
aard en verstandelijke ontwikkeling bepalen dan ook voor een
goed deel de moeilijkheden, welke bij het besturen worden onder
vonden. Het zijn de hoofden, die de bestuursmaatregelen moeten
uitvoeren. Zij onderhouden het directe contact met de bevolking,
zijn fijn afgestemd op stemmingen van de hun toevertrouwde
groep en zullen zoo de gezindheid jegens het Europeesch be
stuur niet te wenschen overlaat ten volle medewerken het
bestuursdoel -d.i. de ontwikkeling van de streek in rustige
orde en regelmaat te bereiken.
Het streven dient te zijn, een harmonische verhouding te schep
pen of zoo deze bestaatte onderhouden tusschen de bevolking,
hare hoofden en den Europeeschen bestuursambtenaar. Maak der
halve de hoofden tot toegewijde dienaren van het gezag, of zoo
zij dat zijn, zorg dat ze dat blijven.
Bij de intrede in Uw bestuursressort wordt ge verwelkomd door
de hoofden. Breng in de wijze van begroeting waar deer ing en
achting tot uiting, voortkomende uit het besef, dat de hoofden
ook de „minder beschaafde" en de „qualitatief weinig beduidende"
de steunpilaren van het gezag zijn. Het op de hoofden betrek
king hebbend gedeelte van vorenbedoelde memorie van overgave
moge hier volgen
„De Vorst en het zelfbestuur.
„Voor de afstamming zie bijgevoegden geslachtsboom.x) Voor de
„beoordeeling van den Vorst en de leden van den zelfbestuurder wordt
„verwezen naar het register van beoordeelingen.
„In mijn nota over de wijziging der administratieve indeeling bracht
„ik reeds naar voren, dat van den Vorst en de leden van den zelf-
„bestuurder behoudens een enkele markante uitzondering (opvallend
„helder van inzicht, energiek en wilskrachtig) niet veel uitgaat, toe
„te schrijven aan beperkte geestvermogens en gemakzucht.
„Laat dit echter geen reden zijn hen buiten bestuurszaken te houden
„(ik heb dit in het begin tot op zekere hoogte wel gedaan, doch ben
„spoedig daarvan teruggekomen) maar pleeg in gewichtige en ook
„minder gewichtige aangelegenheden steeds overleg zoowel met den
„Vorst als met de leden van het zelfbestuur. Zij moeten steeds op den
„voorgrond worden geschoven, opdat de bevolking het gezag van Vorst
„en zelfbestuurder te allen tijde voelt, waarvoor ook noodig is, dat
„de Vorst op regelmatige tijden zijn uitgestrekt gebied bezoekt, ook de
„plaatsen welke ver van zijn standplaats liggen. Hij doet dit niet
„gaarne alleen, doch bij voorkeur in tegenwoordigheid van den Euro-
„peeschen Bestuursambtenaar. Het zij zoo. Tourneer dan zooveel mo
gelijk met den Vorst samen al zijn de verafgelegen standplaats van
„den Radja en de slechte verbindingen daarheen vaak een beletsel.
„Ook kan ik het tourneeren nu en dan met den Vorst èn den zelf-
„bestuurder door het gebied om de voornaamste plaatsen te bezoeken
„aanbevelen. Vaak is zulks niet mogelijk, wijl de leden van het zelf
bestuur met het bestuur over een district zijn belast, hetwelk thans
l) Hier niet bijgevoegd.
