104
het gebeurt niet overal de symbolen van goede trouw en
goede gezindheid jegens het gezag. Als zoodanig waren zij te
beschouwen. Het uitblijven van deze geschenken in streken, waar
ze gewoonlijk worden aangeboden, kan wijzen op een minder
goede gezindheid. Men zij echter voorzichtig in het trekken van
zijn conclusieslaat het voorloopig een waarschuwing zijn en
tracht de gezindheid nader te peilen.
Teneinde U in groote trekken een beeld te geven van de rech
terlijke functie en van de wijze, waarop deze in de practijk
naar dz. inzicht dient te worden uitgeoefend, meenen wij te kun
nen volstaan met hetgeen terzake in dz. memorie van overgave
werd vermeld.
„Den fd. Controleur zijn in volgorde van belangrijkheid de functies
„van Voorzitter der Inheemsche rechtbank (landschapsonderhoorigen)
„Magistraat (Vreemde Oosterlingenstaan ook terecht voor den
„Landraad de Voorzitter van den Landraad kan indien noodig den
„Magistraat onderzoekingen opdragen) en Hulpofficier van Justitie
„(Europeanen) opgedragen. Eerstgenoemde functie is het omvangrijkst
„wijl het den bestuursambtenaar in contact brengt met het overgroote
„gedeelte der bevolking nl. de landschapsonderhoorigen en degeen,
„die als zoodanig worden aangemerkt.
„De Magistratuur is minder omvangrijk.
„Voor beiden zijn de Djaksa en Adjunct-Djaksa onderzoekings-
„ambtenaar, in bijzondere gevallen de bestuursambtenaar zelf.
„Die van Hulpofficier van Justitie is den fgd. Controleur voorbe
houden tenzij door den Raad van Justitie anders wordt bepaald.
„Het behoeft geen betoog dat de rechtspraak een der voornaamste
„bestuurstaken is. Snel recht werd door mij altijd voorgestaan het
„slaat beter in, hetgeen in deze streken van zeer veel belang is. Het
„werkt nl. preventief, hetgeen noodig is in dit uitgestrekte gebied, waar-
„in de minder belangrijke gedeelten slechts sporadisch kunnen worden
„bezocht. Laat dit echter nimmer gaan ten koste van de nauwkeurig
heid. Dit geldt vooral voor de streken, waar grootere of kleinere
„kernen van meer ontwikkelden voorkomen, wier inzichten omtrent
„rechtvaardigheid wel eens worden verdoezeld door politieke inzichten
„en beweegredenen, tevens echter wijl zij min of meer met de
„wetten op de hoogte raken deze meer ontwikkelden verzetten zich
„nog niet openlijk of georganiseerd tegen de adat, doch verzet kwam
„bedekt tot uiting op rechtzittingen, en wel omdat dit geen geschreven
„wet is. Vanzelfsprekend mag de bestraffing voor een adatdelict
„nooit willekeurig geschieden. Het adatdelict moet dan ook eerst
„door adatkenners zijn vastgelegd en in de landstaal worden om
schreven. De adatstraf dient in het vonnis te worden vermeld doch
„tevens te worden vervangen door de in het strafwetboek voor een
„soortgelijk delict bepaalde strafmaat binnen de daar gestelde
„uitersten. Langzamerhand zal de adat moeten wijken voor de ge
schreven wetten. Wanneer dit zal geschieden, laat zich moeilijk
„voorspellenhet hangt geheel af van het tempo van de volksont-
„wikkeling en aan die ontwikkeling ontbreekt nog het noodige.
„Speciale vermelding verdienen de alleensprekende rechters.
„Feitelijk is er maar een nl. de Radjabij besluit zijn echter de
„leden van het zelfbestuur als plaatsvervangend alleensprekend
„rechter aangesteld. Zulks was door de uitgestrektheid van het
