verstaan, dat de inkomsten (schoolgelden, opcenten op de belas
tingen, rente fondsen, opbrengst bezittingen enz.) met de uitgaven
(tractementen onderwijzers, aanschaffing en vernieuwing leer
middelen, onderhoud meubilairhet onderhoud van de school
gebouwen geschiedt in heerendienst) in evenwicht zijn. Indien
het evenwicht dreigt verloren te gaan, is het zaak vooraf in te
grijpen, en het niet zoover te laten komen dat door een subsidie
uit de landschapskas een nadeelig saldo van het schoolfonds
moet worden opgeheven.
Mede behoort tot de taak van den civielen bestuurder er voor
te waken, dat het schoolbezoek wordt geanimeerd en het absen-
tiecijfer beneden een als maximum aangegeven percentage blijft.
Het uitgaan van de absentiën boven dat percentage was voor
mij een reden de betrokken school te sluiten.
Het animeeren van het schoolbezoek dient voornamelijk te
geschieden door den Vorst en de betrokken districts- en kpg".
hoofden, zij het dat de civiele bestuurder daartoe veelal den stoot
geeft. Slechts weinige hoofden doen het uit zich zelf. Men voor-
kome, dat het opwekken tot schoolbezoek ontaardt in tuchtigingen
van de onwillige schooljeugd, al kan niet worden ontkend, dat
een zoodanige bestraffing heilzaam zou kunnen werken sommige
hoofden zijn nml. onvoldoende bezonnen e.e.a. binnen de door ons
gedachte proporties te houden. Ook het animeeren geve men geen
overdreven afmetingen. Het onderwijs is niet nieuw meer. Lang
zamerhand krijgen of hebben we een zeker percentage alphabeten
onder de ouders, van wie toch kan worden verwacht, dat zij
uit eigen beweging hun kinderen naar school zullen zenden. Het
opwekken tot schoolbezoek dient derhalve voornamelijk te ge
schieden onder de analphabeten. De aard en het stadium van ont
wikkeling van dit gedeelte der bevolking is maatgevend voor de
moeilijkheden, welke daarbij worden ondervonden.
Voorts zij men indachtig, dat verzoeken tot oprichting van een
school in bepaalde kampongs niet zelden geschieden met het
oogmerk meer luister bij te zetten aan den persoon van het
kamponghoofd. Vele van hen toch beschouwen een school als
een instelling, welke hen verheft boven hoofden van naburige
kampongs, welke nog in „onbeschaafden staat" verkeeren. Dit
inzicht zou ook juist zijn indien aan het verzoek een werkelijke
drang tot onderwijs, van de bevolking uitgaande, ten grondslag
lag. Zulks is echter slechts zelden het geval en gaat dan nog
voornamelijk uit van het van elders uit den Archipel komend
dus het meer ontwikkelde gedeelte van de bevolking. Voor
ons waren voor de oprichting en handhaving van bestaande
scholen het zielenaantal en de gemiddelde belastingaanslag van
de betrokken kampong maatgevend. Bijna zonder uitzondering
waren de absentiecijfers het laagst in de kampongs met den
hoogsten gemiddelden belastingaanslag, hetgeen ook voor de
106
