5. ALGEMEENE OPMERKINGEN NAAR AANLEIDING
VAN DE HYGIËNISCHE MAATREGELEN BIJ HET
STRIJDENDE LEGER,
door
S. F. W. VAN HASSELT,
Officier van gezondheid 1ste klasse.
Het zal U allen bekend zijn, dat de verliezen, welke veroorzaakt
werden, door verwondingen en die, welke werden veroorzaakt
door ziekten en speciaal besmettelijke ziekten, in den grooten
oorlog in een geheel andere verhouding tot elkaar hebben gestaan,
dan vroeger het geval was.
In de oorlogen vóór de 19de eeuw kon men er toch wel op
rekenen, dat er door ziekten een tien maal grooter verlies werd
geleden, dan door verwondingen en in de 19de eeuw zelf maakten
de verliezen door verwondingen slechts de minderheid uit van
het totale verliescijfer. In den Spaansch-Amerikaanschen oorlog
was deze verhouding bv. 1 5,6. Ook de Fransch-Duitsche oorlog,
zelfs nog de Balkanoorlog, bracht meer verliezen door ziekten,
dan door verwondingen.
Eerst in den wereldoorlog draaide deze verhouding geheel om
en kwamen slechts 2530 van het totale aantal verliezen op
rekening van besmettelijke ziekten
En dit, ondanks het feit, dat door den enormen vooruitgang
in de wondbehandeling zeer vele verwonden nu niet alleen in
leven zijn gebleven, maar zelfs weer actief aan den strijd hebben
kunnen deelnemen, die ïn vroegere oorlogen zeer zeker aajr
wondinfecties te gronde zouden zijn gegaan.
Nu is ons zeer wel bekend, dat deze omkeering der verhouding
voor een aanzienlijk deel te wijten is aan de veel moorddadiger
uitwerking van het moderne artillerie-geschut in een stelling-
oorlog als juist de wereldoorlog was, maar aan den anderen kant
toch ook weer voor een niet te verwaarloozen deel te danken
is aan de verschillende hygiënische maatregelen, door de genees
kundige diensten ten behoeve van de strijdende manschappen
genomen betere hygiënische maatregelen, welke mogelijk waren
door de verdieping onzer kennis Van de bacteriologie en de
epidemiologie
227
