„De Chef van den Generalen Staf, generaal Moltke, dient reeds
„meer dan 40 jaren sedert zijn benoeming tot kapitein van den
„staf. In den Turksch-Egyptischen oorlog bevond hij zich bij het
„Turksche Hoofdkwartier (Wat niet juist is! SI.), in den Deen-
„schen oorlog bij Prins FRIEDRICH KARL.
„Generaal Moltke behoort tot die zeldzame sterken van geest,
„bij wie de grondige theoretische studie van de krijgskunst de
„practijk bijna volkomen heeft kunnen vervangen. Weliswaar geeft
„de kennis van de theorie nog niet de handigheid bij de beheer-
„sching van onverwachte gebeurtenissen, maar gelukkig voerden
„de onbeweeglijkheid van de Oostenrijkers en de wijze waarop
„de Pruisische aanvoerders hun taak vervulden er toe, dat zelfs
„geen enkele van zijne berekeningen faalde, waardoor de gene
raal Moltke werd ontheven van de moeilijke taak om dergelijke
„plotseling optredende gebeurtenissen door bijna oogenblikkelijk
„te treffen besluiten te overwinnen1). Generaal Moltke spreekt
„weinig en rustig, maar zijn gedachten worden gekleed in rake,
„heldere en aanschouwelijke bewoordingen. Bescheidenheid en
„eenvoud in den omgang, een bewonderenswaardige gave om zich
„gemakkelijk van een hem opgedragen taak te kwijten, en de
„theoretische1) kracht om besluiten te nemen, vormen te zamen
„de voornaamste karaktertrekken van dezen merkwaardigen man,
althans voor zoover ik die heb kunnen opmerken bij de
„weinige en zeer korte malen, dat ik de eer had in persoonlijk
„contact met hem te komen".
Commandant van het Elbe-leger was generaal Herwarth von
Bittenfeld (70 jaren), wiens roem vooral was gegrond op zijne
leiding in den oorlog van 1864.
Commandant van het Ie leger (hoofdleger) was Prins PRIED-
RICH KARL (38 jaren), een van de meest op den voorgrond
tredende generaals uit dien tijd moedig, karaktervast, een zeer
begaafd militair met rijke oorlogservaring.
Commandant van het He leger (Silezisch) was Kroonprins
FRIEDRICH WILHELM (35 jaren), wiens voornaamste eigen
schappen als soldaat warenkoelbloedigheid in het gevaar, een
juist begrip van het gevecht, en zeer sterk ontwikkelde, uit het
gemoed spruitende, belangstelling in het wel en wee van den
soldaat, van zieken en gewondenten slotte een voorbeeldige
1) Ik breng hier in herinnering, dat Dragomirow dit schreef vóór 1868.
In den Fransch-Duitschen oorlog van 1870 heeft Von Moltke bewezen, dat
hij evenzoo tot de zeldzame mannen behoorde, die in staat zijn in moeilijke
omstandigheden onverwijld juiste besluiten te nemen.
262
