De operatieplannen.
Oostenrijk had de aanvaller behooren te zijn het land had een
langdurigen voorsprong in de oorlogsvoorbereiding kunnen nemen,
had in Zuid- en West-Duitschland bondgenooten, welke den Prui
sen konden beletten hunne geheele actie te concentreeren tegen
Oostenrijkhet Oostenrijksche Noorderleger moest derhalve,
samenwerkende met de Duitsche bondslegers, aanvallen
Maar er zijn op de wereld „wunderbare Dinge Zu
„Wien rechnete man auf München und Stuttgart, zu Miinchen
„und Stuttgart auf Wien. Ueberall tauchten Hunderttaussende von
„Soldaten auf dem Papier auf, und obgleich jeder von den Ver-
„bündeten hatte wissen sollen, was er wirklich besasz, glaubte
„doch Jeder, dasz der Andere in Wirklichkeit habe, was er selbst
„sicher nur auf dem Papier hatte".
Van een overmachtigen gelijktijdigen aanval van 240.000 Oosten
rijkers en Sachsers en de 150.000 Beieren, Hannoveranen en lieden
der Reichsarmee, kwam dan ook niets terecht. Oostenrijk als
sterkste en best voorbereide macht had hier geen tijd moeten
verliezen met wachten op de anderen, doch zelfstandig de kans
moeten aangrijpen om de Pruisen aan te vallenzijn leger heeft
hiertoe gelegenheden te over gehad, eerst bij de gedwongen ver
deelde opstelling der Pruisische legergroepen, en ook later nog,
nadat de Pruisische legers de bergpassen in den rug hadden, doch
zich nog niet hadden kunnen vereenigen.
Hoe dit ook zij in Wien blufte de een over een groot offensief
naar Berlin, en deed een ander geheimzinnig over een verborgen,
doch absoluut onfeilbaar plan van Benedekmaar niemand wist
precies, welke vaste gedragslijn Oostenrijk zich voor de komende
operaties had gekozen, Benedek vermoedelijk evenmin Aanvan
kelijk wees de concentratie van het Oostenrijksche leger inder
daad op een aanval naar Berlin2)daar de hoofdmacht werd
vereenigd voorwaarts van de Boheemsche spoorlijn Pardubitz
Prag en binnen den vierhoek Theresienstadt, Prag, Josephstadt,
Pardubitz. Tot dien aanval is het echter niet gekomen, omdat
het Oostenrijksche Noorderleger reeds verslagen was vóór de
opmarsch was begonnen. Ik kan daarom veilig besluiten Benedek
had geen operatieplan
Pruisen had aanvankelijk een bepaald defensief plan, dat
tijdens de afrekening met een aantal Duitsche bondsstaten
ten doel had om Silezië te dekken en den weg naar Berlin af te
sluiten. Toen na afloop der inleidende operatiën tegen Sachsen,
Hannover en Kurhessen was gebleken, dat het Oostenrijksche
b Rüstow, a.v., blz. 166.
2) Proclamaties waren bereids gedrukt ter uitreiking aan de Pruisische
bevolking in de te veroveren gebieden.
268
