De Gramont, die zooals men ziet er zelfs het oude rijk
van KAREL de Vijfde bij haalde, bedoelde daarmede eigenlijk,
dat Frankrijk niet wenschte te worden ingesloten door Duitschers
aan Rijn en Pyreneeën tegelijk. Al was deze wensch politiek
gesproken wel verklaarbaar1), zoo lijdt het toch geen twijfel,
dat Frankrijk het recht miste, om het Spaansche volk te verbieden
den Koning te kiezen, dien het op den troon wenschte.
Den Franschen gezant te Berlin, graaf Benedetti, werd nu
opgedragen om de Pruisische regeering vertrouwelijk te polsen
en te trachten de aanvaarding der candidatuur ongedaan te maken.
Von Bismarck, die met de Spaansche opvolging niets te maken
had, begreep onmiddellijk welk een schoon middel hem hier in
de handen werd gespeeld om Frankrijk ,,in de dwangpositie te
brengen" wantdrong Frankrijk aan en stelde het eischen, dan
was de Pruisische regeering gereed om die protesten af te wijzen,
het ging immers om een zaak welke uitsluitend de dynastie Von
Hohenzollern betrof, doch in welke de regeering, als zoodanig,
geen stem had kwam er evenwel en inderdaad een Hohenzollern
op den Spaanschen troon, dan werd daardoor de militaire positie
van Frankrijk sterk beïnvloed.
Het werd nu een wonderlijk diplomatiek tournooi
De Pruisische regeering verklaarde de zaak in kwestie als niet
tot haar terrein te behoorende Pruisische Koning wenschte
als hoofd der dynastie zijn aan Prins LEOPOLD gegeven
toestemming niet in te trekken; Vorst ANTON telegrafeerde
aan Prim dat hij de candidatuur van zijn zoon introk; en Von
Bismarck deed weten, dat Pruisen over de oorlogzuchtige rede
van den due de Gramont zeer gebelgd was, Frankrijk aller
minst vreesde, en er op stond, dat thans door Frankrijk openlijk
een definitieve overeenkomst werd aanvaard, waaruit zou blijken,
dat als de Spaansche kwestie zou worden opgelost, Frankrijk
niet dadelijk weer met nieuwe chicanes zou komen aandragen.
Op dit psychologisch juiste oogenblik ging de Pruisische Koning
349
„connaissons pas les détails vrais d'une négociation qui nous a été
„cachéeMais nous ne croyons pas que le respect des
„droits d'un peuple voisin nous oblige a souffrir qu'une puissance
„étrangère, en plagant un de ses princes sur le trone de Charles-
„Quint, puisse déranger a notre détriment l'èquilibre actuel des forces
„en Europe et mettre en péril les intéréts et l'honneur de la France.
„Cette éventualité, nous en avons le ferme espoir, ne se réalisera pas.
„Pour rempêcher, nous comptons a la fois sur la sagesse du peuple
„allemand, et sur l'amïtié du peuple espagnol. S'il en était autrement,
„forts de votre appui et de celui de la nation, nous saurions remplir
„notre devoir sans hesitation et sans faiblesse." (Ambert, Histoire de
la guerre de 1870-71, blz. 94.)
De vrees voor de mogelijke gevolgen was echter wel sterk overdreven
en is dit in 1937 ook
