was over het geheele rijk met hulp van een partij en met goed
vinden van de groote mogendheden op den troon gekomen,
dan zochten deze zijn gunst, hetgeen als regel met klinkende
munt geschiedde. Dit geld verdween echter slechts in de zakken
van een beperkte groep personen, die door het tegen elkaar uit
spelen van Engeland en Rusland hoopten, hoogere bedragen los
te zullen krijgen. Leidde zulks tot toenemende zorgen voor die
groote mogendheden, ook de niet aan de regeering zijnde partijen
wilden wel eens de daaraan verbonden voordeelen genieten en
een plaatsje veroveren om te kunnen knabbelen aan de zoo goed
gevulde ruif, met gevolg, dat weer nieuwe opstanden uitbraken
en opnieuw geloofd en geboden moest worden.
Wel verre van tot het doel van Lord Auckland's politiek te
geraken, hebben zoowel Engelschen als Russen ondervonden, dat
zij, door zich te mengen in de binnenlandsche aangelegenheden
van Afghanistan, hun handen in een wespennest staken. Vooral
de Engelschen hebben tijdens de expedities van den eersten en
tweeden Afghaanschen oorlog moeten bemerken, dat men daar
niet zonder pijnlijke herinneringen afkomt.
4. 18381873. De Eerste Aighaansche Oorlog. De „Mutiny".
Rusland's opmarsch in Centraal-Azië.
Zonder tot in details te gaan - een volledige beschrijving van
de door de Engelschen gevoerde oorlogen en expedities aan de
N.W. grens biedt stof voor even zoovele artikelen zullen wij
thans het geschiedkundig overzicht vervolgen met de vermelding
van die feiten, welke noodig is voor een verdere beschouwing
van de gebeurtenissen en omstandigheden in het grensgebied.
Nadat de Engelschen ruim honderd jaar geleden over de
Sutlaasj waren getrokken, zagen zij zich in 1838 gedwongen, zich
met de binnenlandsche aangelegenheden van Afghanistan te
bemoeien. Rusland, dat toen nog even ver was verwijderd van de
Oxus als de Engelschen van den Khaiberpas, was er nml. in
geslaagd, emir Doot Mohammed te doen toetreden tot het
Russisch-Perzisch verbond, hetwelk was tot stand gekomen onmid
dellijk nadat Engeland zich om' verschillende redenen van den
Sjah van Perzië had afgewend. De emir dacht zich den steun
van den Tsaar ten nutte te kunnen maken bij de uitvoering van
zijn plannen tot herovering van Pesjawar met omgeving, welk.
gebied hem door de Sikhs was ontnomen. Rusland, dat Afghanistan
toen nog slechts via het weliswaar bevriende Perzië kon bereiken,,
voelde echter weinig voor het avontuur, dat dan ook niet tot.
uitvoering kwam. Doch reeds het plan daartoe was voldoende om
Doot Mohammed in de oogen van Engeland voor verwerking in
aanmerking te doen komen en toen zich in 1838 in Afghanistan
een strijd ontspon om den troon, maakte het daarvan snel gebruik
voor het zenden eener expeditie, welke haar weg nam door
465
