477
steekproeven te houden of het op de betrokken kampongkaart afge-
teekende bedrag ook in het betrokken stortingsboekje is vermeld,
voorts of de totalen der door de kamponghoofden gestorte bedragen
in de rekening-courant van het Districtshoofd met den kashouder
zijn verantwoord.
Ook al zijn geen directe redenen voor vermoeden van verduistering
aanwezig, toch is controle op de juiste verantwoording der belasting
gelden noodzakelijk. De beide mantries-belasting zijn van het uit
oefenen dezer controle op de hoogte. Het veel omvattende werk
kan hoogstens voor één district gelijk geschieden. Regel moet zijn, dat
elk district eens per jaar in zijn geheel wordt gecontroleerd.
Achterstand.
De hooge achterstandcijfers zijn niet alleen toe te schrijven aan de
sedert jaren heerschende geldschaarschte, doch mede aan het systeem,
dat vroeger bestond, t.w. late aanslag, waardoor voor inning slechts
een gering aantal maanden overbleefook werd vaak toegestaan
dat afkoop heerendienst vóór de belasting werd voldaan. Mede, en
voor een niet gering deel, is de oorzaak van grooten achterstand de
lakschheid der districts- en kamponghoofden. De activiteit der meeste
districtshoofden gaat meestal niet verder dan zorg voor eigen trak
tement en dat van hun personeel. Maakt deze overweging het dus
gewenscht, er zelf op uit te gaan, de practijk zal leeren, dat hiervoor
slechts weinig tijd beschikbaar is. Het kashouderschap en andere
functies eischen nml. een te groot aandeel van den beschikbaren tijd.
Als factoren van gewicht, ten nauwste samenhangende met het
behoorlijk toevloeien der landschapsbelasting, worden nog genoemd
a. de onwettige occupatie
b. de eenzijdige klappercultuur
c. de mogelijkheid van het winnen van boschproducten.
ad. a. Dit euvel heeft overal in het landschap wortel geschoten
(voor bijzonderheden zie hierna). Hoewel door de afwikkeling der
onwettige occupatie geen directe verbetering in den achterstand der
belastingen zal zijn waar te nemen, zal dit toch na eenige jaren wel
degelijk invloed hebben. De boomen vallen dan nml. terug aan de
landschapsonderhoorigen. In één adem met dit euvel moet worden
genoemd het credietsysteem dat Vreemde Oosterlingen toepassen, t.w.
voorschot in goederen en geld op te leveren copra of klappernoten,
hetgeen feitelijk de directe aanleiding vormt tot de omwettige occu
patie. De landschapsonderhoorige is geneigd zijn schulden bij den
leverancier eerder af te betalen dan zijn belastingschuld. Het laat
ste heeft voor hen geen direct nut, terwijl het eerste de mogelijkheid
opent van nieuwe opneming in geld en goederen. Ook dit is een rem
mende factor bij de inning der belastingschulden.
ad. b. Practisch is de klappercultuur de eenige in het landschap,
weshalve zij maatgevend is voor de meerdere of mindere welvaart.
Een sterke daling in de copra-prijzen gaf dan ook een zeer belang
rijke verhooging in den achterstand te zien. Ten einde de welvaart
niet van een enkel product afhankelijk te doen zijn, moeten andere
cultures door het Bestuur sterk worden aangemoedigd.
ad. c. Dragelijke achterstandcijfers voor kampongs met onvoldoende
klapperboomen (in het algemeen pas gevormde- of bergkampongs)
konden worden verkregen toen de boschproducten vnl. damar en
rotan waarde hadden. Thans is echter de toestand voor die kam
pongs hopeloos. Het is daarom van belang de marktprijzen ook v.w.b.
de boschproducten bij te houden en aansporingen tot het verzamelen
