zou het verloop gansch anders zijn geweestdat was niet te
voorzienMaar Von Moltke's bevelvoering heeft deze beslissende
operatie mogelijk gemaakt, ondanks de onvermijdelijke wrijving
bij een actie van zoo grooten omvang en ondanks alle verschillen
van opvatting bij de ondercommandanten. Juist door zijn ruime
directiven, welke den legerleiders voldoende armslag heten om
bij onvoorziene gebeurtenissen toch in den geest van de leiding
te kunnen handelen, is deze beslissing mogelijk geworden.
Het eerste bevel, van 9 Augustus, luidde aldus
„Aan de Co's van de I, II en III Legers.
„Hdkw. Saarbrücken, 9 Aug. 1870, 20.00
„De ingekomen berichten doen vermoeden, dat de vijand
„achter de Moezel, eventueel de Seille, is teruggegaan.
„Alle 'drie legers zullen deze beweging volgen.
„Het III Leger krijgt daartoe den weg Saarunion—Dieuze
„en de Zuid daarvan loopende verbindingen.
„Het II Leger den weg St. Avoid—Nomény en zuidelijk.
',Het I Leger den weg SaarlouisBoulayTennschen
„en zuidelijk.
„Ter beveiliging van den marsch zal de cavalerie op
„grooten afstand vooruit zijn te zenden en door een ver
„vooruitgeschoven voorhoede zijn te ondersteunen, opdat zoo
„noodig" de legers den tijd hebben zich te verzamelen.
„Afwijkingen van bovenstaande marschrichtingen zal Zijne
„Majesteit bevelen, voor zoover 's vijands stelling of zijn
„handelingen dat eischen.
„De 10e Augustus kan door de I en II Legers worden
„gebruikt om de troepen te laten rusten of op de voor hen
'[bestemde marschwegen te brengen.
„Daar de linkervleugel eerst op den 12en Augustus de Saar
„kan bereiken hebben de korpsen van den rechtervleugel
„naar verhouding korte marschen te maken".
De Franschen besloten den 10en Augustus de stelling aan de
Fransche Nied in te nemen, zooals reeds vermeld, vooral met
het oog op de „openbare meening" in Paris, welke het eenige
juiste besluit, een onmiddellijken terugtocht naar Chalons, zou
veroordeelen.
De critiek op Moltke's directive van 9 Augustus nu brengt vooral
naar voren, dat hij na Spicheren de Ie en He Legers terughield,
in plaats van ze op volle snelheid te laten oprukken en daaidooi
aan Bazaine den tijd te onthouden om over Moezel en Maas
af te trekken. Die critiek ziet daarbij over het hoofd, dat al
die mogelijkheden niet de werkelijkheid hebben gevormd, omdat
Bazaine in plaats van af te marcheeren stand heeft gehouden aan
de Nied; en dat Von Moltke als wijs leider zijn troepen heeft
448
