Met dit beroemde bevel werd over Frankrijks lot beslist. Want
alvorens het stuk nader te behandelen, willen wij er op wijzen,
dat de slagen bij Gravelotte en St. Privat een strategische operatie
vormden, waarbij het er bij wijze van spreken niet meer
op aan kwam, dat de tactische uitvoering hoogst ernstig werd
verbroddeld. Von Steinmetz' Ie Leger heeft natuurlijk onbewust
alles en alles gedaan om den slag bij Gravelotte te doen
mislukken; de verkeerde opstelling van het Gr.Hd.Kw., de ernstige
fouten bij de rechtszwenking van het He Leger gemaakt, de
aanval van het Garde A.K. op St. Privat, kortom, niets is nagelaten
aan Duitsche zijde om de zaak te doen misloopen en toch werd
de beslissing verkregen ten gunste der Duitsche legers. De stra
tegische vervolging der Fransche legers na den fouten inzet van
deze troepen door Keizer NAPOLEON III werd in den morgen
van 18 Augustus door het aanvalsbevel van 10.30 tot een besluit
gebracht.
Wij willen bij de beoordeeling van het operatiebevel voorop
stellen, dat het uitging van een onjuiste opvatting van 's vijands
handelingen. Men had te 10.30 nog steeds niet kunnen vaststellen,
waar de rechtervleugel van Bazaine's troepen zich bevond, nam
die aan bij Montigny la Grange, terwijl hij zich in werkelijkheid
ongeveer 5 km verder naar het Noorden uitstrekte tot voorbij
St. Privat men wist voorts niet met zekerheid of de vijand in
stelling stond dan wel marcheerde.
Zeker is het, dat eenmaal uitgaande van het feit, dat het Gr.
Hd. Kw. door zijn plaats in Pont-a-Mousson en daarna bij Flavigny
weinig tot het verkrijgen van het juiste inzicht heeft kunnen
medewerken de volle schuld voor die onvoldoende kennis valt
op het Hd. Kw. van het He Leger, dat op grond van het bevel van
17 Augustus, 13.45, den stelligen plicht had zich omtrent den vijand
op de hoogte te stellen. En omdat het weer medewerkte en het
inzicht naar 's vijands stelling bijzonder gunstig was, is er voor
het He Leger ook geen enkele verontschuldiging aan te voeren
voor het verzaken van dezen eersten plicht.
Het „initiatief" van het IXe Armeekorps
Vóór nog het operatiebevel van 10.30 het He Leger had bereikt,
had Prins FRIEDRICH KARL te 10.00 aan het IXe A.K. bevolen
„voorwaarts te gaan in de richting van Vernéville, en mocht
„in deze omgeving 's vijands rechtervleugel staan dezen aan
„te vallen, aanvankelijk door een sterke ontwikkeling van artil
lerie." 1) Een bevel dat wel niet in strijd was met Von Moltke's
565
x) Voor de overige legerkorpsen werd bevolen dat het Garde A.K. naar
Vernéville zou gaan, als steun van het IXe A.K. (waar natuurlijk niets van
is gekomen toen Von Manstein ontijdig de storm ontketende), het Xlle A.K.
in Jarny zou blijven voor het geval het alsnog noodig zou blijken detache
menten naar het N. of NW te zenden, X achter XII, enz.
