zij 2000 a 3000 man1). Dergelijke verzamelingen in een weliswaar
zeer doorsneden, doch overigens als regel weinig begroeid terrein,
ontgaan een luchtwaarnemer niet, waarmede de mogelijkheid is
geopend, de troepen tijdig te waarschuwen. Hierin, alsmede in de
omstandigheid, dat men door het werpen van bommen in staat
is, de benden zonder grooten troepeninzet en andere krachts
inspanningen te verspreiden, ligt de voornaamste reden waarom
het vliegtuig aan de Britsch-Indische grens een succesvol middel
is bij de bestrijding van kwaadwilligen, althans in het eerste
stadium van het verzet. Om dit volledig neer te slaan en de
stammen er onder te houden, blijft uiteraard het optreden van
grondtroepen noodig.
Vooruitloopende op de gebeurtenissen, welke nog in 1919 in
Waziristan plaats hadden, vermelden wij, dat in 1921 een nieuw
verdrag met Afghanistan werd gesloten. Onder den drang van
den stijgenden Russischen invloed2) werden de bepalingen van
1919 zeer verzacht. Zoowel met betrekking tot binnenlandsche als
buitenlandsche aangelegenheden verklaarden de Engelschen
Afghanistan onafhankelijkwederzijdsche gezantschappen te
Londen en Kaboel en Afghaansche consulaten te Pesjawar en
Quetta- werden ingesteld. Een handelsovereenkomst kwam tot
stand, terwijl de invoer van wapenen uit Britsch gebied naar
Afghanistan werd toegestaan zoolang dit land op voet van vriend-
582
J) Hieruit moge de lezer ontwaren, hoezeer een vergelijking met Atjeh
mank gaat. Tevens verklaart dit, waarom de sterkte van de Engelsche
expeditietroepen nimmer wordt uitgedrukt in compagnieën, slechts een
enkele maal in bataljons, doch als regel in brigades. Natuurlijk zijn ook
hier uitzonderingen op den regel. Zoo bijv. de N. colonne tijdens den veld
tocht in Tsjitral. De verklaring voor dit geval is, dat men te Gilgit niet
meer troepen missen kón en aanvankelijk niet op heftigen tegenstand rekende.
De tocht slaagde, daar deze colonne niet tot opdracht had, den vijand te
verslaan, doch Tsjitral te bereiken. Hierdoor toch was het den commandant
mogelijk, zijn marschroute zóó te kiezen, dat hij den vijand zoo veel moge
lijk ontweek. Dat hij hiermede tevens bereikte, dat de benden verderen
tegenstand opgaven en zich verspreidden, was een resultaat, dat ook elders
in vele gevallen zou kunnen zijn verkregen, doch bij oorlogszuchtiger stam
men dan de Tsjitralis nimmer tot gevolg zou hebben gehad, dat de vijand
definitief het hoofd in de schoot legde. Daarvoor is het uitdeelen van een
flinken klap noodig om zulks te bereiken vormt de combinatie van fron
taal optreden en omtrekking een niet te versmaden middel. Hoewel dit door
de Engelschen wel werd toegepast, ook tegen geregelde troepen (o.a. ver
meestering van den Peiwarpas door Roberts op 2 December 1878), is het,
zooals de bestudeering van het tactisch optreden van de Engelschen tijdens
hun vele expeditiën leert, in vele daarvoor als aangewezen gevallen achter
wege gebleven.
2) Intusschen was gebleken, dat Amanoellah na het uitbreken van den
oorlog in verbinding was getreden met Lenin, terwijl de Sowjet invloed
nog door andere symptomen tot uiting kwam. Ook in de latere Roodhem-
denbeweging in het Britsch-Indische grensgebied zagen de Engelschen
niet ten onrechte de hand van Moskou.
