663
„L'imprévu du départ, l'abandon des approvisionnements du camp
„de Chalons, qui sont livrés au pillage avant d'être incendiés, donnent
„a ce mouvement un aspect attristant Nous avons l'air de fuir devant
„l'ennemi. Le moral de l'armée ne peut qu'en souffrir et chacun s'en
„rend compte.
„II n'est pas jusqu'a la vue de l'empereur et de l'interminable suite
„de voitures qui l'accompagne qui ne contribue a ces pénibles impres
sions. Un témoin voit NAPOLEON III longer le 6e lanciers II était
„plutót couché qu'assis sur son siège et avait l'air profondément
„affecté et affaissé. Son visage, couleur de cire, m'a para bouffi,
„tuméfié son regard vague, incertain. Malgré les recommandations
„faites, un seul cri de „Vive l'empereur" s'élève a son passage, celui
du colonel."
(Spectateur Militaire 1902, I, p. 374.)
Inmiddels had Bazaine den 19en Augustus zijn beruchte tele
gram aan den Keizer gezonden, dat den 20en Augustus in Chalons
aankwam, en dat door 's Keizers particulieren secretaris Pietri
op den 22en Augustus aan maarschalk De Mac Mahon werd
overhandigd
Het luidde als volgt1)
Het leger heeft gisteren den geheelen dag gestreden in
zijn stellingen bij St. Privat en Rozérieuilles, en heeft ze
behouden. Slechts het 4e en 6e C.A. hebben tegeen 9.00 des
avonds een frontverandering uitgevoerdde rechtervleugel
achterwaarts, ten einde het hoofd te bieden aan eene om
trekking van den rechtervleugel, welke 's vijands massa's
trachtten uit te voeren, onder gebruikmaking van de sche
mering.
Vanmorgen heb ik het 2e en 3e C.A. uit hun stellingen laten
afdalen en heb ik het leger opnieuw opgesteld op den linker
Moezel-oever van Longeville tot Sansonnet.
Mijne troepen zijn vermoeid van deze onophoudelijke
gevechten, waardoor zij niet de noodige materieele verzor
ging bekomen, zoodat het onvermijdelijk is hen 2 of 3 dagen
te laten rusten
Ik reken er nog steeds op de richting tiaar het Noorden
te nemen en mij vervolgens door te slaan over Montmèdy
naar de wegen over St. Menehould en Chalons, indien zij
niet sterk bezet zijn. In dut geval zal ik voortgaan tot Sedan
en zelfs Mézières om Chalons te bereiken".
Zonder verder op de kwaliteiten van dit bericht in te gaan,
stellen wij vast, dat De Mac Mahon het van den Keizer ontving,
toen het al 3 dagen oud was, en dus aangenomen mocht worden,
dat Bazaine naar het Noorden op marsch was dat hij daaraan
Na wat de lezer over het verloop van de slagen van 18 Augustus in
het vorige hoofdstuk heeft gelezen, behoeven wij de verdraaide wijze, waarop
Bazaine de feiten weergaf, niet meer aan te wijzen.
