NAPOLEON I sprak eens de wijze woorden „On peut s'arrêter
quand on monte, jamais quand on descend." De revolutie van
1870, verpest door de Internationale, een beweging zonder basis
of geloof in een betere toekomst, is er het bewijs voor. Zij heeft
God, het gezin en den eigendom verloochend. Zij was de voor-
looper van de Commune, die zou branden, vernielen en moorden.
Alles pure logica. Daaraan valt niet te ontkomen
772
„allerlei goddeloosheden uit. Twee of drie veteranen uit een vorige
„revolutie, die hun strepen telden, en om den troep te completeeren
„engageerden de deftige oude heeren leiders een „jeune premier",
„Monsieur le comte de Lugay de Rochefort. Deze naam op de minis-
„terlijst 'had een droevig effect. Want nu begreep het publiek, dat
„men het voor de mal hield. Zonder te kunnen schrijven, had de
„jonge man heel veel geschreven. Zijn proza, met dikke woorden
„gekruid, was er uitstekend ingegaan en had het zaakje een beste
„klandizie verschaft hoewel de consument den verkooper verachtte.
„Ten slotte had de troep zijn komiek. Hij was naar mén zegt
„een Galliër van den ouden stempel. Zonder lachen dischte hij de
„grofste moppen op, afkomstig uit de fabriek, waarbij de geestigheid
„ver te zoeken was. De dwazen hadden voor den komiek een grenzen-
„looze bewondering. Zijn uiterlijk veroorzaakte al vreugde, en deed
„denken aan Sancho Pancha. Hij was dik en vet als een echte bour-
„geois. De houding van zijn zwaarlijvig lichaam, de op effect bere
gende buigingkjes van zijn hoofd en de grimassen van zijn zinnelijk
„gezicht deden het slechtste humeur ontdooien. Molière zou dezen
„man niet hebben laten voorbijgaan zonder hem staande te hebben
„gehouden om hem naar de comedie te brengen en Rabelais zou
„voor hem aan zijn tafel een plaats hebben ingeruimd tusschen
„Gargentua en Pantagruel. Hij was geboren voor het amusement van
'„de anderen de revolutie maakte van hem een minister en een
„diplomaat.
„De leiding van den troep behoorde „rechtens" aan den Griek uit
„het Oostersche rijk maar dan zou hij te velde hebben dienen te
„gaan en te paard hebben moeten stijgen, waarvan de Grieksche
„redenaar niet hield en wat hij niet kende. Toen nam men zijn toe
vlucht tot een kapitein, die door zijn contrast de woorden van
„NAPOLEON over den generaal Hoche in de herinnering riep „Epée
„longue, parole courte
„En nu denke men niet, dat dit nieuwe gouvernement, dat Frank-
„rijks zaken zou regelen, wellicht uit eerlijke lieden bestond, die hun
„vaderland wilden redden Zij wisten niet eens wat een „vaderland"
„beteekentSchreef niet één van hen, Jules Simon, minister van
„Onderwijs en Eeredienst, de volgende schandelijke woorden
„N'est-ce pas un être fictif, dépendant uniquement des conventions
„humaines, qui, sous le nom de patrie, se place entre Fhumanité et
„la familie
„Qu'est-ce que la patrie, le sais-je Quel préjugé plus soigneuse-
„ment entretenu que celui-la On ne nous le présente jamais qu'avec
„des images héroïques tout le monde enfle sa voix pour en parler,
„il semble que c'est la plus belle vertuOn fait, a force d'art, de
„singulières créations dans le coeur humain.
„Quoi de plus difficile que de persuader a cent mille hommes
grossiers qu'ils doivent se faire hacher pour sauver quelques mètres
„de soie tricolore attachés a un piquet On y parvient pourtant. Et
„que faut-il pour cela De grands mots et quelques fanfares."
