bruari bemoeilijken. Genoemde oorzaken hadden ten gevolge, dat
er van een snel toeslaan veelal niet veel terecht kwam x)
Ging hierdoor in de betrekkelijke gevallen de kans op een stra
tegische verrassing verloren, hetzelfde was veelvuldig het geval
doordat de Engelschen bij hun expedities als regel den opmarsch-
weg volgden, waarlangs zij ook bij vorige gelegenheden waren
getrokken en derhalve van de zijde kwamen, vanwaar zij door
de stammen werden verwacht de expeditie tegen de Zakka
Khels in 1908 vormde in laatstgenoemd opzicht een gunstige
uitzondering.
Ook de vraag concentrisch oprukken of frontaal aanvallen
vereischt eenige aandacht. Verschillende Engelsche schrijvers
hebben opgemerkt, dat den stammen bij concentrisch oprukken
van de expeditionnaire macht zoodanig de schrik om het hart
zou slaan, dat de benden zich snel zouden oplossen om huiswaarts
te keeren en dus de gelegenheid tot vernietiging van den vijand
verloren zou gaanbij frontaal optreden daarentegen zou hij
en force worden ontmoet. Deze opmerking is echter geheel in
strijd met de ervaringen en wekt, daar zij vooral werd geuit na
de Tairah-expeditie en na het optreden in Waziristan in 192021,
den indruk van een achteraf goedpraten van de operatieplannen,
waarin op grond van geheel andere motieven van concentrisch
optreden werd afgezien, n.l. dat men het beschermen van twee
verbindingen niet mogelijk achtte en in het laatste geval
de troepenmacht om reeds eerder vermelde redenen niet durfde
te splitsen.
Het zijn echter juist de genoemde expedities, welke de onhoud
baarheid van de opmerking hebben aangetoond wel werd de
vijand en force ontmoet, doch vernietigd werd hij nergens, terwijl
het frontale optreden den Engelschen steeds zware verliezen
kostte. Daarentegen bewijzen het snel neerslaan van den opstand
in Waziristan in 1894 door de langs de Tochi en de Gomal en
Tankzam opereerende troepenafdeelingen (blz. 572) en van het
verzet van de Mohmands in 1897 door de uit het N. en Z. opruk
kende colonnes (blz. 577) alsmede het tegen de Mahsoeds in 1923
door uit twee richtingen komende troepen verkregen afdoende
succes (blz. 674) de groote waarde van concentrisch optreden.
Dat men dit aan Engelsche zijde ook wel inziet, wordt bewezen
door de huidige troependislocatie, met name in Waziristan, waar
het gebied van de Mahsoeds thans door de garnizoenen in de
Tochivallei en te Wana a.h.w. doorloopend in de tang wordt
gehouden.
777
b Een aanwijzing, dat uit het feit, dat de dagbladen in de maanden
November 1936 tot Mei 1937 herhaaldelijk en nadien slechts sporadisch
berichten bevatten over gevechten in Waziristan geenszins mag worden
geconcludeerd, dat de strijd aldaar is beëindigd hij is slechts gestaakt en
zal o.i. stellig over eenige maanden weder opleven.
