Op dezen avond stonden dus de Duitsche legers nog in een
vrijwel Noord-Zuid loopende lijn, front West, terwijl op 2 dag-
marschen in hun rechterflank het Fransche leger van meer dan
100.000 man naar het Oosten marcheerde. Deze onmogelijke
toestand is te verklaren uit het feit, dat de voeling nog steeds niet
was herwonnen na Wörth, dat voorts de dichte Argonnen beide
legers scheidden, en dat in geen der Duitsche hoofdkwartieren
de mogelijkheid van de Mac Mahon's afmarsch naar 'het Oosten
heel ernstig werd genomen. Zulks neemt echter niet weg, dat de
cavalerie, vooral die van het IVe Leger, hier te kort is geschoten
in haar ophelderende taak.
De directieverandering der beide legers naar het Noorden.
De in den loop van 23 t/m 25 Augustus verkregen inlichtingen
schenen echter meer en meer te wijzen op de mogelijkheid, hoe
onwaarschijnlijk ook, dat de Mac Mahon inderdaad een marsch
in Oostelijke richting had aangevangen, om zich met de troepen
van Bazaine te vereenigen. Vermits de directe weg over Verdun
voor hem was afgesloten, zou een lange omweg langs de Belgische
grens gevolgd moeten worden het was haast niet te gelooven.
Von Moltke was dan ook nog niet overtuigd, en omdat hij wist,
dat de directieverandering van 2 legers met meer dan 8 leger
korpsen een hoogst gecompliceerde manoeuvre was, meende hij
te kunnen volstaan met het front een weinig naar het N.W. te
draaien, waartoe hij den 25 Aug. te 11.00 de bevelen deed uitgaan.
Zij kwamen neer op het bereiken van de lijn Vienne le Chateau
St. Menehould Givry en Argonne Vitry le Francais, en
eindigden aldus „tenzij zeer bijzondere inlichtingen binnenkomen,
„wordt den legers voor 27 Augustus een rustdag toegestaan
„gebeurlijk kan deze worden benut voor het aantrekken der
„treinen en de regeling der verpleging, opdat de verdere opmarsch
„door het onvruchtbare gebied der Champagne zonder moeilijk-
„heden kan worden uitgevoerd."
Uit dit bevel blijkt de groote zorg waarmede Von Moltke de
mogelijkheid van eene manoeuvre naar het Noorden voorbereidde.
Zonder zich reeds te binden aan een frontverandering van meer
dan 90° verplaatste hij het front een weinig NW. en hield daarna
de gansche massa een dag ter plaatse, waardoor op de eerste
plaats de eventueele verdere draaiing zou worden vereenvoudigd
en men niet te ver naar het Westen zou doorschieten, op de tweede
plaats tijdens den rustdag de moeilijkheden welke onvermijdelijk
het gevolg van de ingewikkelde manoeuvre zouden zijn, konden
worden overzien en zooveel mogelijk ondervangen.
Von Moltke overwoog nu, dat als de Mac Mahon inderdaad den
23en Augustus zou zijn afgemarcheerd, hij den 25en Augustus
Vouziers kon hebben bereiktware dit zoo, dan zou het niet
757
