„zij heeft hare dienstmaagden uitgezonden, zij noodigt op de tin-
„nen van de hoogten der stad Wie is onwijs, hij keere zich
„herwaarts tot den verstandelooze zegt zij Komt, eet van mijn
„brood, en drinkt van den wijn, dien ik gemengd heb verlaat
„de onwijsheden en leeft, en treedt in den weg des verstands"-
Met dezen titel heeft Lawrence willen aangeven, dat zijn reizen
door de Orient hem hebben geleerd, dat leven in de Oude Lan
den is voorbijgegaan, vernieuwd en weer verledenmaar dat
de wijsheid uit dit verleden zal worden voortgedragen tot aan
den jongsten dag.
Lawrence werd den 15 Augustus 1888 geboren in Wales. Zijne
moeder was een Schotsche, een calviniste, een ascete, eene uit
stekende huisvrouw met een ijzeren wil, en charme, als zij dat
wenschte.1)
Reeds in zijn studiejaren was T.E. iemand met een zelfstan
digen geest, die veel las en voor zich zelf studeerde, en die de
school hartgrondig haatte. Tot alle origineele problemen voelde
hij zich aangetrokkenmiddeleeuwsche bouwkunst, keramiek,
militaire wijsbegeerte, de Kruistochten Zoo maakte hij bij voor
beeld toen hij nauwelijks volwassen was een voetreis, geheel
875
x) -Wij noemen hier alleen Lawrence's moeder en negeeren den onbelang-
rijken vader, omdat het merkwaardige feit bestaat, dat mannen van groote
beteekenis hunne bijzondere kwaliteiten altijd ontleenen aan hunne moeders.
Wij willen hiervan eenige jonge voorbeelden noemen:
Napoleon's bijzondere moeder, Madame Mère, bespraken wij reeds vroeger.
Adolf Hitler's moeder, Klara Poelzl, was een lange nerveuze vrouw met
gevoelig uiterlijk en groote stralende oogenhaar zoon aanbad haar
even sterk als hij zijn vader haatte.
Kemal Ataturk's moeder, Zubeida, was een vrouw verre verheven boven
het levensmilieu van den vader.
Josef Pilsoedki's moeder, een vurige Poolsche patriotte, die Rusland haatte,
stond haar zoon toe om, in afwijking van de aristocratische familie
traditie, marxist te worden zij heeft op zijn gansche leven van revo-
lutionnair, roover en vurig patriot, haar stempel gedrukt.
Benito Mussolini's moeder, Rosa Maltoni, een bijzondere vrouw, onderwij
zeres, die haar zoon streng christelijk opvoedde, en hem, evenals trou
wens met Ataturk en Stalin het geval was, priester wilde doen worden.
Jozef Stalin (of zooals hij eigenlijk heetYosif Visarionowitsj Dsjoegasjwili)
had tot moeder Ekaterina, een buitengewone vrouw, die belette dat
haar zoon schoenmaker werd evenals zijn vader, en hem naar de theo
logische school van Tifils zond hetgeen niet tot het gewensohte doel
heeft geleid.
Wij willen hier nog opmerken, dat een naamsverandering als Stalin heeft
verkozen, een bij internationalen, en onder hen vooral de Joden, veel voor
komend verschijnsel is. Litvinov, bij voorbeeld, lijkt welhaast een kame
leon van geboorte heet Moysheev Vallakh, en voor hij zich Maxim Maximo-
witsj Litvinov noemde, heette hij onder meer Papasha, Felike, David Mor-
decai Finkelstein, Litvinov Harrison, Luvinye, M. G. Harrison en Gustav
Graf, en misschien zijn er nog meer. Ook Blum, de Fransche Minister,
heet oorspronkelijk Karfunkelstein.
