Als men nu bij voorbeeld weet, dat Feisal vóór Allenby Damascus
heeft in bezit genomen, en dan vaststelt dat deze stad is inge
lijfd bij het Fransche mandaat over Syrië, dan blijkt dat het
voorshands anders is afgeloopen dan beloofd was.
II. DE OPERATIE GEBIEDEN.
De hierna te bespreken actie omvatte in groote lijnen de vol
gende fronten
GEALLIEERDEN, Noord- en Oostfronten Kaukasisch front van
Batoem, onder langs de Kaspische Zee, Enzeli, Kasvan, Hama-
dan, Kermansjah, Bagdad, Perzische golf, aldus via het
Russische oostfront den Indischen Oceaan verbindende met de
Oostzee dat dit front dwars door het neutrale Perzië liep,
was voor de toenmalige geallieerden een kleinigheid.
ZuidfrontEgypte, Sinaï, daarna een hiaat door de Arabische
woestijnen, en vervolgens Bagdad.
CENTRALEN Turksche legers, versterkt door kleine Duitsche
groepen, van Konstantinopel (Istanboel) door Klein-Azië, met
uitloopers langs de Hedjaz-baan naar Palestina en Medina,
verder naar Bagdad, Erzeroem, Tiflis.
In het algemeen dus de in naam tot het Turksche Rijk behoo-
rende Arabische landen en het neutrale Perzië. Oost van dit gebied
Afghanistan en Britsch-Indië in voortdurende gewapende activi
teit, waarover Luitenant Schaafsma in I.M-T. 1937 Nr. 6 e.v. zulke
interessante bijzonderheden geeft.
Wanneer de lezer aan de hand van de schets dit enorm uitge
strekte gebied beschouwt en overweegt, dat de richting Istanboel
Mesopotamië—PerziëAfghanistan en verder voor de Centra-
len eenerzijds de graanschuren van de Orient opende, en tevens
het Engelsche imperium zeer ernstig bedreigde, zoowel in Egypte
als in Voor-Indië, terwijl met een betrekkelijk klein Duitsch
contingent ter versteviging van het Turksche leger zeer groote
massa's van de geallieerde Europeesche fronten verwijderd kon
den worden gehouden, dan is het begrijpelijk, dat juist de ver
richtingen op dit zg. nevenoperatieterrein op den oorlog van
overwegende beteekenis zijn geweest en den uitslag -nog veel
sterker hadden kunnen beïnvloeden, als de beide belangengroepen
dit duidelijk zouden hebben ingezien, of althans dit inzicht tijdig
hadden doen gelden.
Voor deze neven-operatieterreinen werden geen beslissende
machten op de juiste tijdstippen ingezet. Liddell Hart 1) zegt dan
ook terecht omtrent de Engelsche en Russische denkbeelden
x. E. Lawrence, in Arabia and after, by Liddell Hart, blz. 46. Uitgave
van Jonathan Cape, London.
865
