1049
stelling, welke hij zich in vredestijd gemaakt heeft van de uitoefening van
den geneeskundigen dienst te velde.
Een tweede omstandigheid, welke het noodzakelijk maakt, dat de leger
arts zich zoo dikwijls mogelijk naar de voorste lijn begeeft, is, dat zulks
een grooten moreelen invloed uitoefent zoowel op de gewonden als op het
geneeskundig personeel. Op geen andere plaats dan in de nabijheid van
het front kan de arts een indruk krijgen van de psyche van den vechtenden
soldaat en van den gewonde, hetgeen uiteraard in vredestijd uitgesloten is.
De strijdende soldaat wordt, zoodra hij gewond is, psychisch een geheel
ander individuhet saamhoorigheidsgevoel maakt dan plaats voor de
zucht naar zelfbehoud. Te gemakkelijk vergeet de gekwetste, dat wellicht
honderden lotgenooten vóór en achter hem eveneens hulp noodig hebben,
verbittering zal in hem gewekt worden wanneer hij niet onmiddellijk
verzorgd kan worden.
Neemt de leidende arts hiervan persoonlijk kennis en geeft hij blijk
van zijn besef van de moeilijkheden, dan zal zulks niet nalaten zoowel
op zijne ondergeschikten als op de gewonden een heilzamen invloed uit
te oefenen.
Grooten nadruk legt de schrijver voorts op het initiatief, dat de leger
arts moet bezitten, wanneer zich omstandigheden voordoen, waardoor een
juiste functionneering van den geneeskundigen dienst niet meer gewaar
borgd is. Zeer terecht eischt de troep verzorging van zijne gewonden en
stelt hij de leiding van den geneeskundigen dienst 'hiervoor verantwoor
delijk. Deze zal derhalve in gevallen, dat haar van andere zijde in dit
opzicht moeilijkheden in den weg worden gelegd, een onbuigzamen wil
en doorzettingsvermogen aan den dag moeten leggen en haar bekwaam
heid moeten toonen in het treffen van maatregelen, welke beoogen den
afvoer en de verzorging van zieken en gewonden te verzekeren.
In een voorbeeld beschrijft Generaal Steuber een geval uit den wereld
oorlog, waarin ten gunste van den aanvoer van verplegingsmaterieel en
munitie, die der „Lazarettzüge" verwaarloosd was, tengevolge waarvan
de gewondenafvoer vanzelfsprekend hokte.
In een ander voorbeeld wordt vermeld, hoe in bepaalde omstandigheden
afgeweken moet worden van bestaande schema's. De schrijver bespreekt
nl. in zijn artikel de geneeskundige verzorging aan het Duitsche Westfront
tijdens den snellen opmarsch in het begin van den wereldoorlog. Het
bleek toen, tengevolge van den grooten toevloed van gewonden en van
de nog slechts functionneerende achterwaartsche verbindingen, noodza
kelijk de veldhospitalen geheel naar voren te halen en op te richten in
de voorste gevaarszöne vlak achter de hoofdverbandplaatsen, waarbij
verliezen en beschadigingen door vijandelijk vuur gerisqueerd moesten
worden.
Op kleinere schaal zullen dergelijke beslissingen door de verantwoor
delijke officieren van gezondheid gedurende een oorlog meermalen moeten
worden genomenzoo is men in den wereldoorlog, ten einde te kunnen
voldoen aan de eischen van den kritieken tijd, waarin aan een gewonde
chirurgische hulp moet worden verleend, van Duitsche zijde er toe ge
komen om, geheel afwijkend van de bestaande regelen, zg. „Feldsani-
tatswachen" onmiddellijk achter het front op te richtenhierin waren
twee chirurgen met het benoodigde personeel werkzaam.
Op uitgesproken principieele wijze werd van de oorlogsvoorschriften
afgeweken tijdens den veldtocht van de legerafdeeling onder Generaal
Von Falkenhayn in Klein-Azië en Syrië in Augustus 1917. De troepen
moesten langs slechte wegen en in een tropisch klimaat, blootgesteld aan
talrijke infectieziekten en omringd door een vijandig gezinde bevolking,
een marsch van 2500 km maken, alvorens den vijand te zullen ontmoeten.
Daar de bestaande voorschriften geene bepalingen bevatten aangaande
acties onder dergelijke afwijkende omstandigheden, moest Generaal Steuber,
