daarom niet opgenomen in de lijst van goederen, waarvan uitvoer
naar Italië werd verboden.
Men is daardoor maar tevens omdat maatregelen van dezen
aard ook naar eigen zijde nadeelig werken over het algemeen
wel wat afkeerig geworden van de toepassing door den Volken
bond van de economische sanctiepolitiek. Dit moge o.m. blijken
uit hetgeen de toenmalige Engelsche minister-president Baldwin
in April 1936 in een verkiezingsrede naar voren bracht1)
Doch al moge het dan wellicht in de toekomst gebeuren, dat
art. 16 uit het Volkenbodshandvest verdwijnt, dit zal van geen
invloed kunnen zijn op de economische maatregelen van de oorlog
voerenden zelf, zoodat een economische oorlogsvoorbereiding ook
in dat geval even noodzakelijk blijft. Vandaar dat Mussolini bij
zijn recent bezoekt aan Berlijn in de door hem daar uitgesproken
rede de wereld kond deed, dat Duitschland en Italië met het oog
op de defensie dezer landen met alle krachten er naar zouden
blijven streven den hoogst mogelijken graad van autarchie te
bereiken.
Dit is de invloed van den totalen oorlog op de ontwikkeling der
economische verhoudingen in vredestijd, welke resulteert in de
omhelzing van een nieuwe leer, die der „Wehrwirtschaft", waarop
in oorlogstijd de „Kriegswirtschaft" zonder schokken moet kunnen
aansluiten.
Slot
1112
„Die Erfahrung hat zweierlei gezeigt. Erstenses gibt kein
wirksames Mittel, um einen Krieg vor seinem Ausbruch zu verhin-
dern, wenn eine Partei fest entsehlossen ist, zum Kriege zu schreiten
und die Streitfragen weder einer Erörterung noch ednem Schieds-
gerichtsverfahren zu unterwerfen. Zweitenswirtschaftliche Sank-
tionen wirken nur langsam, sie verlieren einen grossen Teil ihrer
Wirkung, wenn sie nicht nötigenfalls durch die letzte aller Sanktionen,
namlich Blockade oder Gewaltanwendung unterstützt werden.
3) Uit Carl Rothe „Wirtschaftskrieg und Kriegswirtschaft".
