100
werking der prophylactische serumbehandeling en de, vergeleken bij vroeger,
betere wondverzorging. Een andere factor, welke hier niet onwaarschijnlijk
een rol van beteekenis heeft gespeeld, is te zoeken in de omstandigheid dat
de wereldoorlog, na aanvankelijk een bewegingsoorlog bij uitstek te zijn
geweest, spoedig overging in een stellingoorlog, waardoor de gewonden-
afvoer zeer werd vergemakkelijkt en de chirurgische wonddesinfectie en
prophylactische behandeling met tetanus-serum veel sneller kon geschieden.
Hieraan is vermoedelijk de uit de tabel blijkende bij alle aan den oorlog
deelnemende legers geconstateerde veel lagere tetanusfrequentie der latere
oorlogsjaren, vergeleken bij die van 1914, toe te schrijven.
Verbetering der therapie heeft eveneens het sterftecijfer in gunstigen zin
beïnvloed wie de zeer gunstige cijfers der Amerikanen in de voorgaande
tabel nader in beschouwing neemt, zal zich afvragen of de actieve immuni-
satie nog wel van zoo primair belang is voor een strijdend leger. Er zijn
echter een drietal machtige argumenten ten gunste der actieve immunisatie
en wel
le.: de onzekerheid omtrent het type van een eventueelen toekomstigen
oorlog (stelling- of bewegingsoorlog);
2e.: het feit, dat de lage tetanus-frequentie der laatste oorlogsjaren door de
actieve immunisatie naar proeven op overtuigende wijze hebben aan
getoond nog verder omlaag kan worden gedrukt, zoodat de verwach
ting gewettigd is, dat bij een actief geïmmuniseerd leger practisch geen
tetanusgevallen meer zullen voorkomen
3e.: door de actieve immunisatie worden de gevaren der serumcomplicaties,
welke vooral te velde uiterst onaangenaam kunnen zijn, geëlimineerd.
Wagoner beschrijft verder een reeks onderzoekingen naar den antitoxine-
titer in het bloed van met tetanus-toxoid (anatoxine) voorbehandelde
personen. De uitkomsten dezer onderzoekingen zijn alleszins bevredigend.
Ten onzent heeft Prof. Otten onlangs den antitoxine-titer bepaald bij een
aantal met anatoxine voorbehandelde Europeesche en Inheemsche militairen,
waarbij is komen vast te staan, dat de methode ruimschoots aan de gestelde
verwachtingen voldoet.
IXe Congres international de Medicine et de Pharmacie Militaires, Bucarest
28 Juin 1937, Tome II. Festivités, Discussion des Rapports et communi
cations.
Bij een vorige gelegenheid (Nr. 9, 1937 van dit tijdschrift) werden reeds
eenige beschouwingen gegeven naar aanleiding van het onlangs te Boekarest
gehouden 9e Internationale Congres voor Militaire Geneeskunde en
Pharmacie.
Thans ontvingen we deel II der Handelingen van dit Congres ter recensie.
Het ook ditmaal wederom lijvige boekdeel is opgeluisterd met eenige inte
ressante foto's, welke door het groote aantal autoriteiten op militair-medisch
gebied, die ons daarop worden voorgesteld, getuigen van de groote belang
stelling, door verschillende landen voor dit congres aan den dag gelegd.
Uit het uitstekend verzorgde Congresprogramma blijkt op overtuigende
wijze, dat de Roemeensche overheid niets onbeproefd heeft willen laten om
hare vele buitenlandsche gasten naast nuttige, ook aangename herinneringen
aan hun verblijf in Roemenië te doen behouden.
Aan wat vroeger over het militair-medische gedeelte van het programma
reeds werd medegedeeld, behoeft hier niet veel meer te worden toegevoegd.
Slechts willen we de aandacht vestigen op het laatste hoofdstuk, dat een
aantal op het Congres gehouden voordrachten over diverse medische en
militair-medische onderwerpen geeft. Zoo heeft Lt. Kolonel Edgar Erskine
Hume een belangwekkende lezing gehouden over geschiedenis en ontwik
keling der Militair-Medische Bibliotheek te Washington de grootste ter
wereld in haar soort W. L. Man over de oedeem-ziekte en hare diffe-
